پاپ اسمير كه گاهي به آن (تست پاپ) هم گفته ميشود ،يكي از تستهاي غربالگري ضروري در زنان است كه امكان كشف سرطان دهانه رحم (كانسر سرويكس) را در مراحل ابتدايي فراهم مي آورد.تشخيص كانسر دهانه دهان در مرحله ابتدايي ،درمان آن را آسان ميكند و از مرگ و مير جلوگيري مي نمايد.
پاپ اسمیر در واقع برداشتن تعدادی از سلولهای دهانه رحم است که توسط پزشک متخصص زنان و در کلینیک و مطب تخصصی قابل انجام است.
در این مطلب شما را با علایم پاپ اسمیر ،ضرورت و نحوه انجام آشنا خواهیم کرد:
پاپ اسمیر چیست؟
پاپ اسمیر چه مواردی را مشخص می کند؟
پاپ اسمیر چگونه انجام میشود؟
آیا پاپ اسمیر دردناک است؟
چه افرادی باید پاپ اسمیر انجام بدهند؟
اقدامات ضروری قبل از انجام پاپ اسمیر چیست؟
بررسی گزارش پاپ اسمیر
آیا تست پاپ اسمیر مثبت به معنی سرطان سرویکس است؟
اقدامات لازم بعد از گزارش پاپ اسمیر مثبت
اقدامات لازم بعد از گزارش علایم پاپ اسمیر
چه مواردی باعث غیر طبیعی شدن علایم پاپ اسمیر میشوند؟
پاپ اسمیر چیست؟
پاپ اسمیر یک روش تشخیصی برای پی بردن به تغییرات سرطانی دهانه رحم (سرویکس)است .
در این روش تعدادی از سلولهای بافت دهانه رحم شما توسط ابزاری مخصوص و بدون ایجاد هیچ گونه درد و ناراحتی جدا میشود ،پزشک نمونه گرفته شده را روی شیشه آزمایشگاه(لام)میکشد و یا نمونه را داخل یک لوله آزمایش محتوی مایع ،قرار میدهد، نمونه به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال شده و متخصص پاتولوژی لام را زیر میکروسکوپ مشاهده کرده و سلامت و یا تغییرات سلولهای بافت را در گزارش خود می نویسد.
پزشک متخصص زنان طبق این گزارش ،و اطلاع از علایم پاپ اسمیر ،تصمیم به پیگیری سالانه و یا شروع اقدامات درمانی مینماید۰
اسم این روش غربالگری سرطان زنان،به احترام دکتر جورج پاپانیکولا ،مبدع این روش تشخیصی ارزشمند ،(تست پاپ) یا (تست پاپانیکولا)نامیده شده است .
ارزش علایم پاپ اسمیر برای تشخیص سرطان بدخیم سرویکس یا دهانه رحم بسیار زیاد است.
پاپ اسمیر چه مواردی را مشخص می کند؟
سلول های طبیعی بدن ما قبل از اینکه به یک سلول سرطانی تبدیل شوند ،تغییراتی می کنند ، گزارش و علایم پاپ اسمیر ،به پزشک کمک میکند تا این تغییرات ابتدایی را قبل از شکل گیری کانسر سرویکس ،تشخیص داده و اقدامات درمانی را زودتر آغاز کنند.
امروزه مشخص شده است که انواعی از ویروس HPV( ویروس زگیل تناسلی)؛وجود دارند که در سلولهای دهانه رحم تغییرات منجر به سرطان ایجاد می‌کنند . تکنیک‌های پیشرفته پاپ اسمیر ،می‌توانند ما را از وجود این انواع HPV آگاه کنند.
وجود ویروس زگیل تناسلی در زنان زیر سی سال بسیار شایع است.
پاپ اسمیر همچنین ،مواردی از عفونتهای واژن را هم مشخص میکند:
- واژینوز باکتریال
- تریکوموناس
پاپ اسمیر چگونه انجام میشود؟
برای تست پاپانیکولا زمان بسیار کمی لازم است ،شما روی تخت معاینه زنان دراز میکشید ،پزشک متخصص زنان ،وسیله ای به نام اسپکولوم را به آرامی وارد واژن می نماید تا دهانه واژن باز نگه داشته بشود ،سپس با ابزاری استریل و تخصصی ،بدون اینکه دردی متوجه شما بشود،یک مقدار از سلولهای دهانه رحمتان را می تراشد و روی لام و یا داخل لوله آزمایش می گذارد.
این ابزار تخصصی می‌تواند بنا به تشخیص پزشکتان،یکی از ابزار زیر باشد:
- اسپچولا به تنهایی
- اسپچولا و یک براش (وسیله ای که سرش برس مانند است)به طورجداگانه
- وسیله ای به نام (cytobrush) که در واقع ابزاری است که اسپچولا و براش را ،یکجا دارد.
سپس نمونه تراشیده شده روی لام قرار داده شده و با اسپری خاصی روی شیشه لام ثابت میشود ،یا داخل لوله آزمایشگاهی پرشده با ماده خاصی قرار داده میشود و برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می شود.
آیا پاپ اسمیر دردناک است؟
خیر ،شما در طی نمونه برداری درد زیاد و غیرقابل تحملی ندارید.
بیشتر زنان هنگام واردن کردن اسپکولوم کمی احساس فشار دارند همچنین موقع نمونه برداری که کمتر از یک دقیقه طول میکشد ،احساس کمی تحریک و فشار جزیی طبیعی است.
بعد از اتمام ،ممکن است خیلی جزیی احساس ناراحتی داشته باشید ،همچنین داشتن خونریزی واژینال اندک بلافاصله بعد از تست ،کاملا طبیعی است،اگر درد و خونریزی شما بیش از اندازه باشد ،پزشکتان را آگاه کنید.
چه افرادی باید پاپ اسمیر انجام بدهند؟
گفتیم که علایم پاپ اسمیر می‌تواند بر مراحل اولیه سرطان دهانه رحم دلالت داشته باشد لذا گروه‌های زیر ،ملزم به انجام پاپ اسمیر طبق برنامه هستند:
- زنان زیر بیست و یکساله ،لزومی ندارد.
- زنان بعد از بیست و یک سالگی :هر سه سال یک نوبت برای انجام پاپ اسمیر باید به متخصص زنان مراجعه کنند.
البته زنانیکه ریسک بالاتری برای ابتلا به عفونت با HPV یا کانسر سرویکس دارند مانند :
- زنان HIVمثبت
- افراديكه شيمي درماني ميشوند (يا سابقه شيمي درماني دارند)
- افراد با پيوند اعضا
- به طور كلي زنان با نقص ايمني
اين افراد بايد در فواصل كوتاه تري ؛تست پاپ را انجام دهند.
خانمی که تست‌های غربالگری خود را از سن بیست و یک سالگی شروع کرده و طبق برنامه ،تکرار نموده است اگر تا سی سالگی ،تست‌های پاپ اسمیرش طبیعی باشد ؛بعد از سی سالگی ،برنامه غربالگری وی هر پنج سال یک مرتبه باید (پاپ اسمیر در ترکیب با تست HPV) را انجام دهد .
نوع ۱۸ و نوع ۱۶ ویروس پاپیلومای (زگیل)انسانی (HPV) از علل ايجاد كانسر دهانه رحم هستند .
زنان بالاي شصت و پنج سال ، به شرط اينكه تمام پاپ اسميرهايشان طبيعي بوده باشد ،ميتوانند انجام تست پاپ را قطع نمايند.
زنانیکه سابقه جراحی هیسترکتومی و خارج کردن رحم و دهانه رحم دارند اگر قبل جراحی سابقه کانسر سرویکس نداشته باشند نیازی به انجام تست پاپ اسمیر نخواهند داشت.
خاطر نشان میکنیم در صورت آغاز مقاربت واژینال قبل از بیست سالگی ،هم انجام پاپ اسمیر ضرورت دارد معمولا دو سال بعد از اولین دخول ،را زمان اولین تست پاپ اسمیر می دانند.
اقدامات ضروری قبل از انجام پاپ اسمیر چیست؟
برای اینکه علایم پاپ اسمیر شما به درستی گزارش بشود ،رعایت موارد زیر ضروری است:
- بیست و چهار الی چهل و هشت ساعت قبل از نمونه برداری تست پاپ ،مقاربت واژینال نداشته باشید.
- قبل از پاپ اسمیر ،نباید معاینه واژینال انجام بشود.
- از مصرف ژلها ،کرمها و داروهای واژینال،حداقل دو روز قبل مراجعه برای پاپ اسمیر پرهیز کنید (مگر تجویز پزشکتان باشد).
- دوش واژینال ،کرمها و اسپری های اسپرم کش نباید چهل و هست ساعت قبل نمونه برداری مصرف شوند.
- بهتر است ،تست پاپ در دوره خونریزی پریود انجام نشود.
- در هنگام انجام پاپ اسمیر ،آرام و ریلکس باشید ،حفظ آرامشتان باعث میشود عضلات لگن ،شل شوند و نمونه برداری بدون هیچ درد و ناراحتی انجام شود.
- بهتر است تنها در مواردی که ضرورت فوری برای اطلاع از علایم پاپ اسمیر وجود دارد ،نمونه برداری در زمان خونریزی قاعدگی انجام شود ،در باقی موارد صحیحتر این است که صبر کنید تا خونریزی پریودتان تمام شود سپس مراجعه کنید.خون ریزی قاعدگی هم pH واژن را تغییر میدهد و هم نمونه گیری را دشوار می نماید ،بهترین زمان برای پاپ اسمیر ،حدودا دو هفته بعد از آخرین خونریزی قاعدگی است.
بررسی گزارش پاپ اسمیر:
علایمی که در گزارش پاپ اسمیر وجود دارد را چگونه بررسی کنیم؟
- اگر پاتولوژیست در لام نمونه شما ،علامت و مورد غیرطبیعی نبیند، جواب پاپ اسمیرتان منفی است.
- اگر مورد غیر طبیعی گزارش شود اصطلاحا میگوییم ،پاپ اسمیرتان مثبت است.
آیا تست پاپ اسمیر مثبت به معنی سرطان سرویکس است؟
خیر لزوما پاپ اسمیر مثبت ،معادل کانسر نیست بلکه نشان دهنده وجود سلولهای غیر نرمال می باشد.
انواع این سلولهای غیر طبیعی در علایم پاپ اسمیر عبارتند از:
منظور از سلولهای غده ای سالم ،لایه ای سلول است که در دیواره داخلی رحم و سرویکس قرار گرفته اند ،اگر در گزارش پاپ اسمیرتان بنویسد (سلولهای غیرنرمال غده ای وجود دارد)؛به این معنی است که تغییرات غیر طبیعی در این لایه ایجاد شده است و سلولهاي اين لايه به سلول پيش سرطاني يا سرطاني تبديل شده اند.
وقتي نوشته ميشود كه سلولهاي پوششي يا سنگفرشي ديواره گردن رحم ،تغييرات غير نرمال داخل سلولي با درجه بالا داشته باشند
وقتي است كه داخل سلولهاي پوششي و أحاطه كننده ديوار سرويكس تغييراتي ديده بشود ولي اهميت اين تغييرات چندان مشخص نباشد(سلولهاي پوششي با اهميت نامشخص)، ASC-USرایج ترين نتيجه غيرنرمال در پاپ اسمير است و به دليل HPV ايجاد ميشود.
نشانه اين است كه امكان دارد كه تغييرات سلولهاي گردن رحمي ،پيش سرطاني باشد.
پيش سرطاني بودن را با دو درجه نشان ميدهيم :
- درجه پايين:
- درجه بالا:
- درجه پايين:
تغییرات پیش سرطانی در سلولهای دهانه رحم خفیف هستند و احتمالا چند سال طول می کشد تا سرطانی بشوند.این مورد در گزارش پاپ اسمیر بصورت زیر نوشته میشود:
Low grad SIL(LSIL/CIN 1)
- درجه بالا:
در این موارد احتمال تبدیل شدن سلولهای دارای تغییرات پیش سرطانی به سرطان بسیار زیاد است و در گزارش پاپ اسمیر به این صورت نوشته میشود:
High grad SIL(HSIL/CIN2;3)
- اگر سلولهاي پوششي يا سلولهاي غددي واضحا دچار تغييرات سرطاني شده باشند هم ،در گزارش با اطمينان ،كانسر بودن نمونه نوشته ميشود.
اقدامات لازم بعد از گزارش پاپ اسمیر مثبت:
اگر پاتولوژیست در گزارش خود پاپ اسمیر شما را غیر طبیعی گزارش کرده باشد ؛پزشک متخصص زنان درخواست تستی را میدهد تا ویروس زگیل تناسلی موجود در نمونه بررسی بشوند این تست را اصطلاحا تست بازگشت HPV میگوییم .
پزشک متخصص زنان بعد از مشاهده گزارش غیر طبیعی پاپ اسمیر، برای مشاهده مستقیم واژن و دهانه رحم از روشی به نام کولپوسکوپی استفاده میکند ،کولپوسکوپی روشی است که داخل واژن و گردن رحم با دوربین کوچکی که به سر یک ابزار میله مانند (اندوسکوپ)؛بصورت فیلم روی مانیتور نمایش داده میشود تا پزشک زخم دهانه رحم و یا تغییرات دیگر را ببیند و در صورت لزوم همان موقع نمونه بافتی تهیه کند.
اقدامات لازم بعد از گزارش علایم پاپ اسمیر:
پزشک متخصص زنان بنا به شرایط شما و نوع گزارش پاپ اسمیر اقدامات زیر را در هر مورد انجام خواهد داد:
- اگر نتيجه پاپ اسمير شما ASC-US باشد:
بسته به سن شما یکی از راههای زیر انتخاب میشود:
- اگر (۲۱-۲۴)ساله باشید: در یکسال پیش رو باید مجدد پاپ اسمیر را تکرار کنید.
- اگر (۲۵-۲۹)ساله باشید: تست بازگشت ویروس زگیل تناسلی درخواست میشود.
- اگر بالای ۳۰سال سن داشته باشید و در نمونه تان ویروس زگیل تناسلی (HPV) هم مثبت بوده باشد: کولپوسکوپی میشوید.
- اگر بالای ۳۰ سال هستید و HPV تان منفی است:تکرار تست پاپ اسمیر و ویروس سه سال بعد لازم است.
- اگر نتیجه پاپ اسمیرتان LSIL باشد:
- اگر (۲۱-۲۴)ساله باشید: در یکسال پیش رو باید مجدد پاپ اسمیر را تکرار کنید.
- اگر (۲۵-۲۹)ساله باشید: کولپوسکوپی میشوید.
- اگر بالای ۳۰سال سن داشته باشید و در نمونه تان ویروس زگیل تناسلی (HPV) هم مثبت بوده باشد: کولپوسکوپی میشوید.
- اگر بالای ۳۰ سال هستید و HPV تان منفی است:تکرار تست پاپ اسمیر یک سال بعد ، لازم است.
- اگر گزارش پاپ اسمیر شما ASC-H باشد:
- در هر سنی که باشید ،کولپوسکوپی لازم خواهد بود.
- اگر HSIL باشید یعنی تغییرات پیش سرطانی شدید داشته باشید (زخم دهانه رحم داشته باشید):
- اگر (۲۱-۲۴)ساله باشید: اول کولپوسکوپی خواهید شد .
- در سایر گروه‌های سنی ،کولپوسکوپی برای درمان فوری لازم است۰
چه مواردی باعث غیر طبیعی شدن علایم پاپ اسمیر میشوند؟
- ویروس زگیل تناسلی(HPV)
- تبخال تناسلی
- تریکوموناس
- مقاربت واژینال در فاصله دو روز اخیر
- التهاب ها و عفونتهای
- انجام تست در دوره خونریزی قاعدگی