علائم کیست تخمدان
یکی از شایعترین بیماری در میان بانوان کیست تخمدان است. این عارضه می‌تواند در هر دوره سنی برای فرد رخ دهد، در ادامه قصد داریم به دلایل بروز کیست تخمدان، عوامل خطرآفرین در تشدید شیوع این بیماری، علائم کیست تخمدان و انواع آن بپردازیم. کیست تخمدان به خودی خود خطرناک نیست اما در صورت بی‌توجهی می‌تواند باعث بروز سرطان شده، به پیچ خوردگی تخمدان منتهی شود و در صورت پارگی عواقب جدی چون دردهای زیر شکم و یا خونریزی در پی خواهد داشت. در صورت بروز علائم کیست تخمدان در فرد اولین گام، تشخیص نوع کیست (سرطانی یا غیرسرطانی بودن) و سپس اقدام برای درمان و یا برداشتن کیست است. کلینیک فوق تخصصی ما بواسطه تجربه سالیان متمادی در حوزه مشکلات زنان می‌تواند راه‌کارهای خوبی را به بیماران ارائه دهد. در صورت نیاز برای مشاوره و ویزیت می‌توانید با شماره‌های مرکز ما تماس حاصل فرمایید.
مطالب مورد استفاده در این مقاله
کیست تخمدان چیست؟
کیست تخمدان به کیسه‌های مملو از مایع در تخمدان یا روی سطح آن گفته می‌شود. در هر یک از طرفین رحم دو تخمدان در اندازه و شکل بادام وجود دارد. تخمک‌های رشد کرده در تخمدان و پس از بلوغ، در دوران باروری طی سیکل ماهانه آزاد می‌شوند.
بسیاری از زنان در برهه‌های زمانی مختلف دچار کیست تخمدان می‌شوند. بیشتر این کیست‌ها ناراحتی ایجاد نمی‌کنند و بی‌ضرر هستند.
با این حال، کیست تخمدان – زمانی که پاره می‌شوند – می‌توانند علائم جدی ایجاد کنند. برای محافظت از سلامتی خود، معاینات منظم لگن را انجام دهید و علائمی را که می‌تواند یک مشکل بالقوه جدی را نشان دهد، بررسی کنید.
شایعترین علائم کیست تخمدان چیست؟
بیشتر کیست‌ها علائمی ایجاد نمی‌کنند و خود به خود از بین می‌روند. با این حال، علائم کیست تخمدان در صورت بزرگ شدن بیش از حد شامل موارد زیر می‌شود:
- درد لگن (دردی مبهم یا حاد در قسمت پایین شکم سمت کیست)
- درد لگن قبل از سیکل قاعدگی یا در طول آن
- احساس پری یا سنگینی در شکم
- نفخ یا تورم شکمی
- حرکات دردناک روده
- دخول دردناک
- درد کمر یا ران‌ها
- حساسیت لمس در سینه‌ها
- احساس تهوع و استفراغ
کدامیک از علائم کیست تخمدان نیازمند اقدام فوری پزشکی است؟
جدی‌ترین علائم کیست تخمدان که نیاز به اقدام فوری پزشکی دارند عبارتند از:
- درد شدید یا حاد لگن
- تب
- ضعف یا سرگیجه
- تنفس سریع و پی در پی
این علائم می‌توانند نشان دهنده پارگی کیست یا پیچ خوردگی تخمدان باشد. در ورت عدم درمان به موقع، هر دو عارضه می‌توانند عواقب جدی در پی داشته باشند.
چه زمانی درد ناحیه لگن به عنوان یکی از علائم کیست تخمدان شناخته می‌شود؟
یکی از علائم کیست تخمدان، احساس درد شدید و ناگهانی در پایین شکم و ناحیه لگن است. این درد می‌تواند هم به صورت یک درد ناگهانی و هم به صورت یک گرفتگی عضلانی باشد و در بازه‌های زمانی مختلف ممکن است بروز کند. این درد پیش از سیکل قاعدگی و یا در طی آن به دلیل تولید هورمون‌های استروژن و پروژسترون که در تولید یا بزرگتر شدن کیست‌های تخمدان نقش ایفا می‌کنند، شدیدتر خواهد شد. پاره شدن کیست‌ها، نیز می‌تواند درد ناگهانی و شدیدی در ناحیه لگن ایجاد کند.
چه زمانی احساس پری یا سنگینی در شکم به عنوان یکی از علائم کیست تخمدان شناخته می‌شود؟
زمانی که به شکل غیرطبیعی احساس پری یا سنگینی در شکم خود دارید، باید این مسئله پیگیری نمایید. با یک متخصص در خصوص کیست مشورت کنید، چرا که یکی از علائم کیست تخمدان همین احساس پری و سنگینی شکمی است.
چه زمانی نفخ و تورم شکمی به عنوان یکی از علائم کیست تخمدان شناخته می‌شود؟
از دیگر علائم کیست تخمدان نفخ و تورم شکمی است. عوامل مختلفی می‌تواند باعث بروز تورم و نفخ شکمی شود. در دوران قاعدگی بروز نفخ شکمی و تورم امری طبیعی است. در صورت بروز هر گونه نفخ و تورم غیرطبیعی و شدید شکم در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه نماید؛ چرا که این نفخ و تورم می‌تواند ناشی از بزرگ شدن کیست‌های تخمدان باشد.
چه زمانی حرکات دردناک روده به عنوان یکی از علامت‌های کیست تخمدان شناخته می‌شود؟
گاهی کیست تخمدان می‌تواند بر عملکرد روده و حتی مثانه تاثیر مستقیم بگذارد و حرکات روده را دردناک کند.
چه زمانی دخول دردناک به عنوان یکی از علامت‌های کیست تخمدان شناخته می‌شود؟
گاهی کیست‌های تخمدان باعث دردناکی بیش از حد دخول می‌شوند. این مورد از خصوصاً هنگامی رخ می‌دهد که فرد دچار کیست تخمدان «اندومتریوما» شده باشد. این نوع کیست‌ها در نتیجه بیماریی ایجاد می‌شوند که در آن سلول‌های آندومتر رحم، خارج از رحم فرد رشد می‌کنند (آندومتریوز).
چه زمانی درد کمر یا ران‌ها به عنوان یکی از علائم کیست تخمدان شناخته می‌شود؟
از دیگر علامت‌های کیست تخمدان به درد کمر و ران‌ها اشاره کردیم. کیست تخمدان می‌تواند باعث بروز درد ناحیه لگن تا پایین تنه و حتی ران‌های فرد شود که به آن درد ارجاعی گویند.
چه زمانی حالت تهوع و استفراغ به عنوان یکی از علامت‌های کیست تخمدان شناخته می‌شود؟
یکی دیگر از علامت‌های کیست تخمدان بروز حالت تهوع و استفراغ است. این حالت زمانی بروز می‌کند که فرد بر اثر بزرگ شدن کیست دچار پیچ خوردگی تخمدان گردد.
علل بروز کیست تخمدان چیست؟
بیشتر کیست‌های تخمدان در پی سیکل قاعدگی ایجاد می‌شوند. انواع دیگر کیست‌ها بسیار کمتر دیده می‌شوند.
- کیست‌های فانکشنال: این کیست‌ها ناشی از عملکرد تخمدان هستند. تخمدان‌ها به طور معمول هر ماه منجر به رشد ساختارهای کیست مانندی به نام فولیکول می‌شوند. فولیکول‌ها منجر به تولید هورمون‌های استروژن و پروژسترون می‌شوند و هنگام تخمک گذاری تخمک آزاد می‌کنند.چنانچه یکی از این فولیکول طبیعی ماهیانه به طور مداوم به رشد خود ادامه دهد، به عنوان کیست فانکشنال شناخته می‌شود. دو نوع کیست فاکشنال وجود دارد:
- کیست فولیکولار: در اواسط سیکل قاعدگی، تخمک از فولیکول خود خارج شده و به سمت پایین لوله رحمی حرکت می‌کند. کیست فولیکولار زمانی بوجود می‌آید که فولیکول پاره نشده یا تخمک خود را آزاد نمی‌کند، اما همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد.
- کیست جسم زرد: وقتی یک فولیکول تخمک خود را آزاد می‌کند، تولید استروژن و پروژسترون را برای بارداری شروع می‌کند. این فولیکول اکنون جسم زرد نامیده می‌شود. گاهی بواسطه تجمع مایع درون فولیکول، جسم زرد به کیست تبدیل شود.
کیست‌های ناشی از عملکرد تخمدان معمولاً بی‌خطر هستند و بندرت باعث درد می‌شوند و اغلب طی دو یا سه سیکل قاعدگی خود به خود از بین می‌روند.
کیست‌های دیگری نیز وجود دارند که به عملکرد طبیعی سیکل قاعدگی شما مربوط نیستند، از جمله:
- کیست درموئید: نام دیگر این کیست تراتوم است، این نوع کیست می‌تواند شامل بافت‌هایی از جمله مو، پوست یا دندان باشد، چرا که این نوع کیست از سلول‌های جنینی تشکیل می‌شود؛ این نوع کیست بندرت سرطانی است.
- سیستادنوم: این نوع کیست در سطح تخمدان ایجاد می‌شود و احتمالاً با مواد آبکی یا مخاطی پر شوند.
- آندومتریوم: این نوع کیست‌ها در نتیجه بیماریی ایجاد می‌شوند که در آن سلول‌های آندومتر رحم، خارج از رحم فرد رشد می‌کنند (آندومتریوز). ممکن است بخشی از بافت آندومتر رحم به تخمدان متصل شده و ضایعه ایجاد کند.
کیست‌های درموئید و سیستادنوم می‌توانند بزرگ شده و باعث خروج تخمدان از موقعیت خود شوند. این مسئله منجر به افزایش احتمال پیچ خوردگی دردناک تخمدان یا پیچش تخمدان می‌شود. پیچ خوردگی تخمدان همچنین ممکن است منجر به کاهش یا توقف جریان خون در تخمدان شود.
عوامل خطر در ابتلا به کیست تخمدان کدامند؟
خطر ابتلا به کیست تخمدان با این موارد افزایش می‌یابد:
- مشکلات هورمونی: این موارد شامل مصرف داروهای موثر در باروری همچون کلومیفن است که برای کمک به تخمک گذاری استفاده می‌شود.
- بارداری: گاهی، کیست ایجاد شده در حین تخمک گذاری، در طول بارداری روی تخمدان فرد باقی می‌ماند.
- بیماری آندومتریوز که باعث رشد سلول‌های آندومتر رحم در خارج از رحم می‌شود. در این بیماری مقداری از بافت می‌تواند به تخمدان متصل شده و باعث ایجاد زائده گردد.
- عفونت شدید لگن: اگر عفونت لگن به تخمدان گسترش یابد، می‌تواند کیست ایجاد کند.
- کیست تخمدان پیشین: چنانچه قبلاً کیست تخمدان داشته‌اید ، احتمالاً در آینده هم چنین کیست‌هایی خواهید داشت.
عوارض کیست تخمدان کدام است؟
برخی بانوان به کیست‌های کمتر شایع مبتلا می‌شوند که پزشک در معاینه لگنی آنها را مشاهده خواهد کرد. توده‌های کیستیک تخمدان که پس از یائسگی ایجاد می‌شوند ممکن است سرطانی (بدخیم) باشند. به همین دلیل انجام معاینات منظم لگن برای بانوان حائز اهمیت است.
عوارض نادر مرتبط با کیست تخمدان عبارتند از:
- پیچ خوردگی تخمدان: کیست‌هایی که بزرگ می‌شوند می‌توانند باعث چرخش تخمدان شوند و احتمال پیچ خوردن دردناک تخمدان (پیچ خوردگی تخمدان) را افزایش می‌دهند. علائم می‌تواند شامل شروع ناگهانی درد شدید لگن، حالت تهوع و استفراغ باشد. پیچ خوردگی تخمدان همچنین می‌تواند جریان خون در تخمدان‌ها را کاهش داده و یا متوقف کند.
- پارگی: کیستی که پاره شود می‌تواند باعث بروز درد شدید و خونریزی داخلی شود. هرچه کیست بزرگتر باشد، خطر پارگی آن افزایش خواهد یافت. فعالیت‌های شدیدی که بر روی لگن تأثیر می‌گذارند، از جمله رابطه جنسی واژنی، نیز خطر پارگی کیست را افزایش می‌دهد.
روش‌های درمان کیست تخمدان کدامند؟
همانطور که بیشتر گفتیم، اکثر کیست‌ها در بانوان بی‌خطر بوده و بعد از گذشت مدتی و طی چند سکیل قاعدگی به خودی خود رفع می‌شوند. در صورتی که هریک از علائم کیست تخمدان را تجربه می‌کنید و کیست شما به خودی خود برطرف نشده یا بزرگتر شده است، ممکن است پزشک برای کوچک کردن یا برداشتن کیست مورد نظر یکی از این روش‌های درمانی را به شما توصیه کند:
- قرص‌های جلوگیری از بارداری: اگر فردی کیست تخمدان عودکننده دارد، پزشک می‌تواند برای جلوگیری از تخمک گذاری و جلوگیری از ایجاد کیست‌های جدید داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی برای وی تجویز کند. افزون بر این داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش دهد. خطر سرطان تخمدان در زنان یائسه بیشتر است.
- لاپاراسکوپی: چنانچه کیست شما کوچک باشد و نتیجه آزمایش تصویربرداری شما ابتلای فرد به سرطان را رد کرده باشد، پزشک می‌تواند با انجام لاپاراسکوپی کیست را با جراحی خارج کند. این روش شامل ایجاد یک برش کوچک توسط پزشک متخصص در نزدیکی ناف فرد و سپس برداشتن و خروج کیست بواسطه ورود یک ابزار کوچک شکم فرد می‌باشد.
- لاپاراتومی: چنانچه فرد کیست بزرگی دارد، پزشک با انجام جراحی می‌تواند کیست را از طریق ایجاد یک برش بزرگ در شکم فرد خارج کند. آنها بیوپسی فوری روی کیست انجام می‌دهند و اگر تشخیص دهند که کیست سرطانی است، ممکن است برای برداشتن تخمدان و رحم جراحی برداشتن رحم انجام دهند.
و کلام آخر
در مقاله حاضر به اصلی‌ترین علائم کیست تخمدان اشاره کردیم. تمام بانوان ممکن است در طول زندگی چندین بار با کیست تخمدان مواجه شوند. در صورت داشتن هر یک از علائم باید فوراً با مراجعه به یک پزشک متخصص زنان نسبت به رفع آن کیست اقدام کنید. با وجود بی‌خطر بودن اکثر کیست‌ها در بانوان، با این حال درمان به موقع کیست و پیشگیری از پارگی آن برای تمامی افراد ضروری است. از سوی دیگر بی‌توجهی به کیست‌ها می‌تواند برای فرد خطرناک باشد، چرا که در برخی شرایط کیست‌ها از حد طبیعی بزرگتر شده و ممکن است سرطانی شوند. مرکز تخصصی ما بواسطه کادر درمانی مجرب و سالها سابقه درخشان در حوزه زنان آماده ارائه خدمت به شما هموطنان عزیز می‌باشد، در صورت نیاز به تعیین وقت ویزیت با شماره‌های ما تماس بگیرید.