تیرگی واژن بعد از زایمان؛ تغییرات هورمونی، آسیب به بافت واژن یا ابتلا به عفونت‌های احتمالی
تیرگی واژن از علائم مشترک اکثر زنان پس از زایمان است. این مشکل معمولاً به دلیل تغییرات در واژن و بافت‌های آن در طی فرایند زایمان ایجاد می‌شود. تیرگی واژن بعد از زایمان به احتمال بسیار به دلیل بروز شکستگی‌های کوچک در بافت‌های واژن بروز می‌کند. همچنین، کاهش هورمون‌های استروژن پس از زایمان می‌تواند باعث خشکی واژن شود که موجب تیرگی و سوزش در هنگام رابطه جنسی و استفاده از تمامی شیوه‌های تحریک واژن می‌شود. برای سفید کردن واژن ضروری است ابتدا از علت تیرگی واژن باخبر شد تا بهترین راهکار درمانی را برای آن اتخاذ نمود.
تیرگی واژن بعد از زایمان که در قالب هایپرپیگمانتاسیون پس از زایمان مشهور است، از نگرانی های متداول میان زنان پس از وضع حمل می‌باشد. چنین معضلی در پی تیرگی تدریجی پوست نواحی اطراف واژن بروز می‌کند و احتمالاً در پی عوامل متنوعی از جمله هرگونه تغییرات هورمونی احتمالی، عوامل ژنتیکی و فاکتورهای مرتبط با شیوه زندگی فرد بروز کند.
در حقیقت پس از زایمان، رنگدانه‌های اطراف لابیا و پرینه (پوست بین واژن و مقعد) به طور معمول تیره‌تر از حد معمول خواهد شد. هیچ چیز خطرناکی در این مورد وجود ندارد و معمولاً به دلیل تغییرات هورمونی بروز می‌کند.
تیرگی بدن بعد از زایمان احتمالاً در پی تغییرات هورمونی در بدن اتفاق می‌افتد که معمولاً در پی بالا رفتن هورمون ملانوتروپیک (هورمون برنزه کننده پوست) در دوران باروری رخ می‌دهد. با این حال، با عبور از مراحل بارداری، تولید هورمون ملانوتروپیک به شکل طبیعی کم می شود، احتمالاً سیاهی پوست بدن همچنان باقی بماند.
برای کم کردن تیرگی های بدن پس از زایمان، می‌توانید از رویکردهای زیر استفاده کنید:
♦ بکارگیری کرم‌های روشن کننده پوست: استفاده از کرم‌های شفاف کننده پوست می‌تواند به کاهش تیرگی پوست کمک کند
♦ استفاده از ماسک‌های صورت: بکارگیری ماسک‌های طبیعی صورت از جمله ماسک خیار، ماسک آلوئه ورا، ماسک گلاب و چای سبز می‌تواند قادر به رطوبت‌رسانی بیشتر و در نتیجه کاهش تیرگی پوست است
♦ مصرف مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان: مصرف مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان، مانند موز، خرما، هندوانه، گوجه فرنگی می‌تواند موجب سفید شدن تیرگی‌های بدن شود
حال که متوجه شدید چه عواملی می‌تواند باعث بروز تیرگی واژن بعد از زایمان یک زن شود، بد نیست به تفضیل در مورد آنها بپردازیم:
1- تغییرات هورمونی: نخستین عامل تیرگی تغییرات هورمونی ناشی از بارد اری است. در طول بارداری، برای پرورش جنین در حال رشد، بدن بانوان دچار تحولات هورمونی قابل توجه از جمله بالارفتن سطح استروژن و پروژسترون خواهد شد.
چنین تحولات هورمونی قادر به افزایش سطح تولید ملانین شده و همین مسئله زمینه ساز تیرگی پوست نواحی واژن شدن خواهد شد.
2- ژنتیک: از سوی دیگر یکی دیگر از علل تیرگی واژن پس از وضع حمل احتمالاً به ژنتیک فرد باز می گردد و گورهی را بواسطه سوابق ژتیکی خود بیش از دیگران مستعد تیرگی واژن خواهد کرد.
3- فاکتورهای مرتبط با شیوه زندگی فرد: برخی از فاکتورهای مرتبط با شیوه زندگی از جمله عادات نادرستی چون پوشیدن لباس های زیر جذب یا شلوار جذب یا رعایت نکردن بهداشت فردی به گونه‌ای مناسب نیز قادر به ایجاد تیرگی واژن بعد از زایمان است.
خشکی و تیرگی واژن بعد از زایمان ممکن است در پی برخی فاکتورها که در ادامه بدان آنها اشاره می‌کنیم شامل موارد ذیل بروز کند:
1- کاهش سطح استروژن: بعد از آنکه زنی وضع حمل می‌کند، میزان استروژن وی به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. همین کاهش استروژن اصلی‌ترین عامل رطوبت و انعطاف‌پذیری پایین‌تر واژن خواهد بود.
2- تغییرات جسمی: در طول زایمان، احتمال آن وجود دارد که بافت‌های موجود در واژن طی فرایند زایمان و فشاری که به واژن وارد می‌شود دچار آسیب‌دیدگی شود. از سوی دیگر چنین آسیب‌هایی در طول زایمان می‌توانند زمینه ساز تیرگی‌های ناخواسته و خشکی در واژن شوند.
3- عفونت‌های ناحیه ژنیتال: عفونت‌های ناحیه ژنیتال دیگر عامل تیرگی و خشکی واژن خواهد بود. علل عفونت واژینال به احتمال بسیار می‌تواند به ابتلای بیمار به عفونت در پی زایمان اشاره کرد یا بکارگیری ضدعفونی‌کننده‌های قوی، لوازم جنسی غیر بهداشتی و تغییرات هورمونی پس از زایمان باشند.
4- مصرف داروهای خاص: مصرف داروهای ضدافسردگی و همچنین داروهای ضد حساسیت نیز می‌تواند دلیلی برای تیره شدن و خشکی واژن پس از زایمان باشند.
5- در بستر ماندن طولانی مدت: پس از زایمان، برای بهبودی حال و رفع احساس خستگی، بسیاری از زنان برای مدت طولانی در بستر به سر می‌برند. این مسئله باعث می‌شود که خون بیشتری به واژن نرسد و باعث تیرگی و خشکی واژن شود.
به هر حال، در صورتی که خشکی و تیرگی ایجاد شده در واژن پس از زایمان تشدید یافت و به میزان قابل توجهی زندگی شما را به عنوان یک زن تازه زایمان کرده تحت تأثیر قرار داده، ضروری است برای بهبود وضعیت خود در اسرع وقت با پزشک خود مشورت کنید.
در ادامه قصد داریم به برخی از علائم تیرگی واژن بعد از زایمان اشاره کنیم و برایتان شرح دهیم چه مسائلی ممکن است در پی زایمان برای واژن زنان رخ دهد:
♦ تیره شدن پوست نواحی اطراف واژن
♦ تغییر رنگ یا هیپرپیگمانتاسیون احتمالی پوست
♦ احتمال خارش یا سوزش در پوست نواحی اطراف واژن
♦ تغییر در بافت یا ضخامت پوست
در هر صورت، در صورتی که تیرگی و خشکی واژن شما بسیار شدید است و به طور قابل توجهی زندگی شما را تحت تأثیر قرار می دهد، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
برای کمک به درمان تیرگی واژن بعد از زایمان، می توان از رویکردهای زیر بهره ببرید:
1. استفاده از لوسیون های سفید کننده و ژل های خنک کننده واژن
2. استفاده از کرم های حاوی استروژن، کمک به افزایش سطح استروژن بدن مادر
3. استفاده از تمرینات کششی واژن عامل افزایش انعطاف پذیری و کشسانی واژن
4. استفاده از لوازم جنسی با کیفیت و ژل های لوبریکانت استاندارد
5. در صورت نیاز، مشاوره با پزشک برای درمان تیرگی و خشکی واژن با سایر روش‌های درمانی از جمله درمان هورمونی یا لیزر
همانطور که پیشتر اشاره کردیم در برخی مواقع تیره شدن واژن پس از وضع حمل کاملاً اجتناب ناپذیر است، با این حال می‌توان برای بهبود نسبی این معضل اقدامات ذیل را انجام داد:
♦ حفظ بهداشت مناسب ناحیه تناسلی: پاکسازی منظم و مداوم ناحیه تناسلی با کمک آب و صابون قادر به پایین آوردن ریسک تیرگی واژن بعد از زایمان خواهد بود
♦ بکار گیری کرم های موضعی روشن کننده: استفاده منظم از کرم های موضعی روشن کننده که حاوی ترکیبات خاصی همچون هیدروکینون، کوجیک اسید یا آزلائیک اسید هستند به احتمال بسیار قادر است به کم کردن از تیرگی‌های احتمالی ناحیه واژن کمک شایانی نماید
♦ لیزر درمانی: لیزر درمانی با کمک اشعه‌های لیزر که روی پوست واژن تابانده می‌شوند می‌تواند به روشن‌سازی پوست آسیب دیده واژن کمک کند و سیاهی‌های آن را کم کند
♦ لایه برداری شیمیایی: گاهی برای رفع تیرگی‌های ناحیه واژن می‌توانید از لایه بردارهای شیمیایی برای رفع لایه‌های سیاه واژن و روشن سازی پوست ناحیه آسیب دیده استفاده کرد
♦ کربوکسی تراپی: از دیگر رویکردهای موثر برای رفع تیرگی واژن بعد از زایمان استفاده از گاز کربن دی اکسید است. این گاز با تسریع جریان خونرسانی موجب سفیدتر شدن ناحیه تناسلی خواهد شد. در حقیقت افزایش خونرسانی موجب بالا بردن اکسیژن رسانی به بافت می‌شود و همین مسئله رفته رفته تیرگی‌های این ناحیه را از بین می‌برد
♦ مزوتراپی: در این روش درمانی نیز مواد تقویتی و سفید کننده را به لایه‌های زیرین واژن تزریق می‌کنند و به تدریج موجب سفیدسازی واژن خواهد شد
مهم است که قبل از استفاده از هر گونه درمانی برای رفع تیرگی‌های احتمالی ناحیه ژنیتال خود در اسرع وقت با پزشک متخصص در این خصوص مشورت کنید تا اطمینان حاصل نمایید که بهترین رویکرد و ایمن‌ترین راه حل را که متناسب با شرایط شما است انتخاب کرده‌ایم. در بیشتر موارد، تیره شدن واژن پس از زایمان شرایطی کاملاً موقتی است که به مرور زمان و کاملاً خود به خود رفع می‌شود.
درمان تیرگی واژن می‌تواند شامل استفاده از لوازم بهداشتی مناسب واژن، مراجعه به پزشک جهت تجویز کرم‌های مرطوب کننده و پمادهای ضد التهاب، تمرینات ورزشی جهت تقویت عضلات واژن، و در برخی موارد مصرف هورمون‌های استروژن می‌باشد.
برای پیشگیری از تیرگی واژن در طی زایمان، می‌توان به تمرینات پیش زایمانی، مراقبت درست از واژن پس از زایمان، و مراجعه به پزشک جهت مشاوره پیش از بارداری اشاره کرد.
1- چه زمانی گفته می‌شود واژن دچار تیرگی شده است؟
پاسخ: تیرگی واژن به معنای تیرگی و سیاهی ناحیه واژن است که به احتمال بسیار به دلیل فاکتورهای متنوعی از جمله تغییرات هورمونی، عفونت، خشکی واژن و ... بروز می کند.
2- آیا تیره شدن ناحیه واژن خطرناک است؟
پاسخ: تیره شدن ناحیه ژنیتال در بیشتر مواقع مسئله خطرناکی نیست و احتمالاً با تحولات ساده از جمله تغییر در نوع صابون مورد استفاده یا لوازم بهداشتی، بکارگیری مرطوب کننده‌های مخصوص واژن و غیره بهبود یابد. با این حال، در برخی موارد، تیره شدن و سیاهی واژن به احتمال بسیار بیانگر نوعی عفونت باشد و باید به خوبی توسط پزشک متخصص مورد ارزیابی قرار گیرد.
3- آیا تحولات هورمونی قادر به ایجاد سیاهی در واژن است؟
پاسخ: بله، احتمالاً تحولات هورمونی یکی از دلایلی باشد که باعث تیره شدن واژن می‌شود. به عنوان مثال، پیش از دوره پریودی فرد و در سنین پس از یائسگی، سطح هورمون‌های بدن دچار تغییر شده و می‌تواند عامل سیاهی واژن گردد.
4- آیا مراقبت از بهداشت واژن قادر به کاستن از تیرگی واژن است؟
پاسخ: بله، مراقبت از بهداشت واژن می‌تواند به کاهش تیرگی واژن کمک کند. به عنوان مثال، استفاده از صابون واژن مناسب، استفاده از لوازم بهداشتی مناسب، مصرف مواد مرطوب کننده واژن، و تغییر لباس‌های جذب و نازک می‌تواند به بهبود وضعیت واژن کمک کند.
5- آیا تیره شدن پوست واژن مسئله‌ای دائمی است؟
پاسخ: پوست ناحیه واژن تاحدودی حساس بوده و به علاوه در معرض سایش دائمی است. لکه های تیرهای که در حوالی واژن ایجاد شده‌اند به احتمال بسیار در پی سایش واژن با نوار بهداشتی، لباس و حتی رطوبت ناحیه در پی استفاده از دستشویی و غیره ایجاد می شوند.
تمامی موارد عنوان شده روی رنگ پوست ناحیه ژنیتال تأثیر می گذارد. با توجه به موارد عنوان شده، تیرگی ظاهر واژن بی شک به میزان قابل توجهی کم می‌شود، با این حال ممکن است تاحدی رنگدانه برجای بماند و این مسئله امری طبیعی است.
6- آیا سفید سازی ناحیه ژننیتال در منزل امکان پذیر است؟
پاسخ: سفید سازی واژن در خانه با دستور العمل های متعددی امکان پذیر است و می توان آنها را در قالب راهکار خانگی سفید کردن واژن استفاده کرد و ادعا می شود که نتایج دقیقی را ارائه می دهد. بافت های تناسلی بسیار حساس هستند.
با کاربردهای غیر علمی از رویکردهای خانگی ممکن است شما موجب تحریک، عفونت و ایجاد زخم های دائمی در این ناحیه شوید. علاوه بر این، صرف نظر از روش هایی که برای رفع تیره شدن واژن باید اعمال شود، ابتدا باید علل منجر به این نتیجه مشخص شود.
حتی اگر یک از سفید کردن واژن با لیزر استفاده کرده باشید، تا زمانی که عوامل محرک حذف نشده باشند، ممکن است تیرگی مجدداً عود کند.
7- لابیاپلاستی برای رفع تیرگی واژن چگونه انجام می‌شود؟
پاسخ: گاهی علت تیرگی واژن به دلیل بزرگ شدن بیش از حد لابیاهای واژن و پوشاندن واژن بواسطه این لابیا است. این بزرگی می‌تواند عامل چین خوردن این لابیاها باشد. برای رفع تیرگی ناشی از چین خوردن لابیاهای بزرگ یکی از بهترین راهکارها انجام جراحی لابیاپلاستی برای بازگردندان لابیاها به حالت عادی و نرمال و رفع این چین و چروک‌های عامل تیرگی واژن است.
8- چه عواملی می‌تواند تاثیر رفع تیرگی واژن بعد از زایمان را ماندگار سازد؟
یکی از دغدغه‌های عمده افرادی که در پی سفید سازی ناحیه ژنیتال خود هستید، افزایش ماندگاری این رفع تیرگی است:
♦ کیفیت پوست: یکی از مهمترین عواملی که می‌تواند روی ماندگاری سفیدسازی واژن نقش داشته باشد، کیفیت پوست واژن بیمار است. هرچه میزان تیرگی واژن کمتر باشد و فرد سنین پایین‌تری داشته باشد بی شک کمتر نیاز به تمدید درمان داشته باشد. از سوی دیگر اگر فرد در سنین بالاتری برای سفیدسازی واژن اقدام کرده باشد یا تیرگی وی گسترده باشد، بی شک میزان ماندگاری اقدامات روشن سازی وی کمتر خواهد بود
♦ رویکرد مورد استفاده برای سفیدسازی: هریک از رویکردهای روشن سازی واژن نسبت به روش جایگزین می‌تواند ماندگاری متفاوتی داشته باشد. به عبارتی برخی روش‌ها ماندگاری کوتاهتری نسبت به بقیه روش‌ها دارند. ضروری است برای اینکه بیشترین ماندگاری را از رویکرد روشن سازی خود اتخاذ کنید ضروری است حتما با یک پزشکدر مورد وضعیت خود مشورت کنید
♦ مراقبت‌های قبل و بعد از فرآیند سفیدسازی: بی شک رعایت کلیه اصول مراقبتی برای دستیابی به ماندگاری بیشتر درمان روشن سازی و اثربخشی بهتر این رویکردها بسیار موثر است. توصیه می‌شود مراقبت‌های پس از درمان را جدی بگیرید و نسبت به انچه پزشک برای پایداری درمان شما تجویز کرده را نادیده نگیرید
♦ اجتناب از کلیه اقدامات نادرست پیشین: اگر پیش از اقدام به روشن سازی واژن، عادات نادرستی داشته‌اید که به تیره کردن واژن شما منتهی شده از جمله پوشیدن لباس‌های جذب، عدم رعایت بهداشت فردی و عدم خشک کردن ناحیه پس از استحمام و دستشویی حتما از آنها اجتناب نمایید تا نیازمند درمان مجدد نباشید
اگر بخواهیم به اختصار بگویم تیرگی واژن بعد از زایمان یک معضل نسبتا شایع میان زنان است و اکثر زنانی وضع حمل داشته‌اند ممکن است پس از زایمان این شرایط را تجربه کنند. نکته حائز اهمیت آن است که در نظر بگیرید این مسئله یک تغییر فیزیولوژیکی طبیعی در بدن است و معمولاً به هیچ وجه بیانگر ابتلای بیمار به یک بیماری جدی زمینه‌ای نخواهد بود.
در حقیقت سیاه شدن پوست در ناحیه واژن در پی بالا رفتن تولید ملانین در بدن بروز می‌کند. باید بگوییم ملانین همان رنگدانه‌ای است که موجب رنگ دادن به پوست شده و در شرایطی که بیش از میزان عادی تولید شود، می‌تواند عامل هایپرپیگمانتاسیون شود.
حال بد نیست بدانیم چه عاملی می‌تواند تولید ملانین را تحریک کند، در حقیقت تحولات هورمونی ایجاد شده در بدن زنان در بارداری عامل تحریک ملانین بوده و قادر است پوست اطراف واژن را از روشنی درآورده و تیره کند.
علاوه بر تغییرات هورمونی، عوامل ژنتیکی و شیوه زندگی نیز عامل تیرگی واژن است. به عنوان مثال، برخی از زنان احتمالاً به لحاظ ژنتیکی مستعد هایپرپیگمانتاسیون خواهند بود، در حالی که سایر افراد احتمالاً در پی پوشیدن لباس های جذب یا عدم رعایت بهداشت مناسب دچار تیرگی می شوند.
توجه به این نکته حائز اهمیت است که تیرگی ایجاد شده در واژن پس از زایمان یک وضعیت کاملاً موقتی است که معمولاً با گذر زمان به خودی خود کاملاً رفع می شود. با این حال، زنانی که علائم مداوم یا شدید را تجربه می‌کنند باید با پزشکان زنان و زایمان مشورت کنند تا با رد هر بیماری زمینه‌ای احتمالی بتوانند بهترین گزینه‌های درمانی را برای بیمار در نظر بگیرند.