آیا با برداشتن رحم سرطان از بین می‌رود؛ یکی از سوالات رایج در میان مبتلایان این عارضه

سرطان رحم یکی از بیماری‌های خطرناک و پراکنده است که می‌تواند زندگی روزمره و کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد. اما با روش‌های درمانی مدرن و پیشرفته، امید به درمان و بهبود وضعیت وجود دارد. برداشتن رحم می‌تواند یکی از راه‌های موثر در درمان این بیماری باشد و می‌تواند بهبود قابل توجهی در وضعیت بیمار ایجاد کند. کانسر رحم عموماً در سنین بالا و در دوران یائسگی به‌واسطه عدم تعادل هورمونی به وجود می‌آید. این سرطان روش‌های درمانی مختلفی ازجمله لیزردرمانی، سرمادرمانی، سازگار کردن و... دارد. اما یکی از بحث‌برانگیزترین راهکار‌های درمان سرطان رحم، درآوردن رحم می‌باشد. آیا با برداشتن رحم سرطان از بین می‌رود؟ برای پاسخ به این سوال همراه ما باشید.

کانسر رحم، انواع و روش‌های درمان آن

کانسر رحم یا سرطان آندومتر بیماری شایعی در سیستم تولیدمثل و بافت رحم زنان است. این سرطان که عموماً به‌واسطه خون‌ریزی یا ترشحات غیرطبیعی بدن تشخیص داده می‌شود، در مراحل اولیه بیماری توسط پزشک یا بهترین پروفسور سرطان رحم در تهران قابل‌ درمان می‌باشد. افزون بر این انواع دیگری از این بیماری همانند سرطان سارکوم رحم وجود دارد که به نسبت شیوع کمتری دارد.
سرطان دهانه رحم از سلول‌های پوششی دهانه رحم و قسمت تحتانی رحم شروع می‌شود. برای بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان دهانه رحم یک روش جراحی برای تشخیص سرطان دهانه رحم، تعیین میزان گسترش سرطان و درمان سرطان دهانه رحم (در صورت تشخیص سرطان در مرحله اولیه) استفاده می‌شود.
سارکوم رحم نوع دیگر کانسر رحم است که به طور معمول در لایه ماهیچه‌ای رحم یعنی میومتر تشکیل می‌شود. بیشتر سرطان‌های رحم در پوشش داخلی رحم یا آندومتر تشکیل می‌شوند که سرطان آندومتر یا کارسینوم نیز نامیده می‌شوند. از سوی دیگر، نوع سارکوم بسیار شایع است. همچنین انواع نادر دیگری از سارکوم وجود دارد که در سلول‌های پشتیبان پوشش رحم شروع می‌شوند.
 

آیا با برداشتن رحم سرطان از بین می‌رود؟

تشخیص مرحله یا استیج کانسر رحم مهم‌ترین عامل در انتخاب نوع درمان است. عوامل دیگری نیز به‌غیراز مرحله سرطان ازجمله نوع سرطان، سن، سلامت عمومی و تصمیم بیمار برای فرزندآوری می‌توانند بر گزینه‌های درمانی اثرگذار باشند. آزمایش‌های میکروسکوپی و همچنین آزمایش‌های ژنتیکی که بر روی سلول‌های سرطانی انجام می‌شوند نیز برای یافتن درمان‌های اختصاصی برای انواع کانسر رحم مانند هورمون‌درمانی یا دارودرمانی هدف‌مند کاربرد دارند.
آیا با برداشتن رحم سرطان از بین می‌رود؟ تقریباً اولین درمان برای تمام زنان مبتلا به سرطان آندومتر یا رحم، جراحی است. این عمل شامل درآوردن رحم، لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها است (به این عمل هیسترکتومی هم گفته می‌شود). ممکن است بعضی از غدد لنفاوی لگن نیز در این عمل برداشته شوند که در جهت میزان گسترش سرطان آزمایش می‌شوند. بافت‌های برداشته‌شده در جراحی برای مشاهده میزان گسترش سرطان و تشخیص دقیق مرحله ارزیابیخواهند شد.
هیسترکتومی، یک عمل جراحی است که طی آن رحم زن برداشته می‌شود. جراحی هیسترکتومی دومین جراحی رایج در بین زنان در ایالات متحده است. هیسترکتومی ممکن است برای درمان سرطان‌های آندومتر، دهانه رحم، تخمدان و رحم استفاده شود. نوع هیسترکتومی انجام شده به نوع سرطان و همچنین وسعت آن بستگی دارد. این روش ممکن است شامل برداشتن تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ در یک جراحی به نام سالپنگو اوفورکتومی، باشد. اگر بیمار هنوز به یائسگی نرسیده باشد، هیسترکتومی با برداشتن تخمدان‌ها باعث می‌شود دوره‌های قاعدگی او متوقف شود و او را وارد یائسگی جراحی کند.
هیسترکتومی ممکن است شرایطی غیر از سرطان را درمان کند، از جمله:

• ♦فیبروم رحم: تومورهای غیر سرطانی و عضلانی که در دیواره رحم رشد می‌کنند و می‌توانند باعث درد، فشار و خونریزی غیرطبیعی شوند.
• ♦اندومتریوز: زمانی رخ می‌دهد که بافتی که رحم را می‌پوشاند در خارج از رحم و روی سایر اندام‌ها رشد کند و باعث درد و خونریزی غیرطبیعی شود.
• ♦افتادگی رحم: زمانی اتفاق می‌افتد که رحم از محل معمول خود به داخل واژن می‌لغزد و می‌تواند باعث درد، فشار، برآمدگی و بی‌اختیاری شود.
• ♦آدنومیوز: زمانی که بافتی که رحم را می‌پوشاند در داخل دیواره‌های رحم رشد می‌کند و باعث درد و خونریزی غیرطبیعی می‌شود.
• ♦درد مزمن لگن: ممکن است با هیسترکتومی درمان شود، به‌خصوص اگر واضح باشد که درد از رحم می‌آید.
• ♦خونریزی غیرطبیعی واژینال: ممکن است ناشی از عوامل متعددی از جمله تغییرات در سطح هورمون، عفونت، سرطان یا فیبروم باشد.

جراحی و درآوردن رحم

به طور معمول هر شخص بیماری که نزد پزشک مراجعه می‌کند به دنبال پاسخ این سؤال است که آیا با برداشتن رحم سرطان از بین می‌رود؟ درآوردن رحم و دهانه رحم رایج‌ترین درمان سرطان آندومتر است. گاهی اوقات برداشتن لوله‌های فالوپ با تخمدان و غدد لنفاوی یا بدون آنها نیز ضروری است. این کار ممکن است با هیسترکتومی شکمی، هیسترکتومی واژینال، هیسترکتومی لاپاروسکوپی یا جراحی با کمک رباتیک انجام شود. هیسترکتومی لاپاراسکوپی با کمک ابزارهایی با بازوهای روباتیک انجام می‌شود که امکان دقت بیشتر را فراهم می‌کند.
هیسترکتومی کامل شکمی شامل برداشتن این اندام‌ها از طریق یک برش شکمی است، درحالی‌که در هیسترکتومی واژینال، دهانه رحم و رحم از طریق واژن برداشته می‌شوند. در مواردی که سرطان به خارج از دهانه رحم گسترش‌یافته است، هیسترکتومی رادیکال برای برداشتن قسمت فوقانی واژن و بافت‌های نزدیک رحم ممکن است انجام شود. ممکن است یک هیسترکتومی ساده برای درآوردن رحم و دهانه رحم برای درمان موارد شدید نئوپلازی داخل اپیتلیال گردن رحم و برخی سرطان‌های اولیه دهانه رحم یا سرطان مهاجم دهانه رحم استفاده شود.
 

انواع هیسترکتومی و پاسخ به سوال آیا با برداشتن رحم سرطان از بین می‌رود؟

• ♦هیسترکتومی شکمی و سالپنگو اوفورکتومی دوطرفه: عمل جراحی هیسترکتومی از طریق یک برش در شکم شما انجام می‌شود. سالپنگو اوفورکتومی دوطرفه، یک جراحی برای برداشتن دو تخمدان و لوله‌های فالوپ است. هیسترکتومی و سالپنگو اوفورکتومی دوطرفه هر دو در طی یک عمل انجام می‌شوند. این جراحی رحم، دهانه رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ را از بین می‌برد. پس از هیسترکتومی، دیگر پریود و یا باردار نمی‌توانید بشوید.
• ♦هیسترکتومی لاپاراسکوپی (هیسترکتومی رادیکال): هیسترکتومی لاپاراسکوپی یک روش نسبتاً تهاجمی است که برای جایگزینی هیسترکتومی شکمی طراحی شده است. به‌خوبی ثابت شده است که بیمارانی که هیسترکتومی لاپاراسکوپی انجام می‌دهند نسبت به بیمارانی‌که هیسترکتومی شکمی انجام می‌دهند، درد کمتر، خونریزی کمتر و خطر عفونت کمتری دارند و سریع‌تر به کار و فعالیت‌های عادی خود باز می‌گردند.

هیسترکتومی لاپاروسکوپی یک هیسترکتومی واژینال است که با کمک لاپاراسکوپ، یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر حاوی یک دوربین فیلم‌برداری انجام می‌شود. لوله‌های نازک از طریق برش‌های ریز در شکم نزدیک ناف وارد می‌شوند. سپس رحم در بخش‌هایی از طریق لوله لاپاراسکوپ یا از طریق واژن برداشته می‌شود.

در هیسترکتومی لاپاروسکوپی به کمک ربات، پزشک لاپاراسکوپ و سایر ابزارها را با کمک بازوهای رباتیک وارد می‌کند و سپس از یک ایستگاه کامپیوتری برای کنترل ابزارها استفاده می‌کند.

• ♦هیسترکتومی واژینال: یک روش جراحی برای درآوردن رحم از طریق واژن است. در طول هیسترکتومی واژینال، جراح رحم را از تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ و واژن فوقانی و همچنین از رگ‌های خونی و بافت هم‌بند که آن را پشتیبانی می‌کنند، قبل از درآوردن رحم جدا می‌کند. هیسترکتومی واژینال شامل زمان کمتربستری شدن در بیمارستان، هزینه کمتر و بهبودی سریع‌تر نسبت به هیسترکتومی شکمی است که نیاز به برش در قسمت پایین شکم شما دارد. بااین‌حال، بسته به اندازه و شکل رحم یا دلیل جراحی، هیسترکتومی واژینال ممکن است امکان‌پذیر نباشد. پزشک در مورد سایر گزینه‌های جراحی مانند هیسترکتومی شکمی با شما صحبت خواهد کرد.

در بسیاری از مواقع، درمان کانسر رحم با پروژسترون به‌تنهایی برای کنترل سرطان کارساز نیست و سرطان همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد. کانسر رحم ممکن است دوباره عود کند، برای‌همین پزشکان برداشتن کامل رحم را پس از پایان بارداری توصیه می‌کنند.

سرطان بعد از هیسترکتومی

ممکن است هنوز هم امکان ابتلا به سرطان زنان پس از هیسترکتومی وجود داشته باشد، اما خطر بستگی به این دارد که کدام روش انجام شده است. زنانی که تحت این روش‌ها قرار می‌گیرند باید به توصیه تیم مراقبت در مورد غربالگری‌ها ادامه دهند.
اگر زنی هیسترکتومی جزئی یا کامل انجام دهد اما تخمدان‌هایش در جای خود باقی بمانند، ممکن است همچنان با خطر ابتلا به سرطان تخمدان مواجه شود.
اگر هر دو تخمدان بیمار برداشته شود، او همچنان در خطر ابتلا به سرطان صفاق اولیه (PPC) است، سرطانی نادر که بر صفاق، لایه‌نازکی از بافت که اندام‌های شکمی را می‌پوشاند، تأثیر می‌گذارد.
علائم PPC عبارت‌اند از:

• ♦نفخ
• ♦حالت تهوع یا استفراغ
• ♦عادت روده تغییر می‌کند
• ♦احساس سیری پس از خوردن بسیار کم

زنان بدون تخمدان ممکن است همچنان در معرض خطر ابتلا به سرطان تخمدان یا لوله فالوپ باشند، اگرچه این خطر کم است.
اگر بیمار دهانه رحم خود را در طول هیسترکتومی برداشته نشود، ممکن است همچنان در خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم باشد.
زنانی که تحت هیسترکتومی قرار گرفته‌اند باید از نظر سرطان واژن که نادر است اما ممکن است بعد از هیسترکتومی رخ دهد همچنان مورد ارزیابی قرار گیرند.
 

سرطان رحم و برداشتن رحم، عوارض و اثرات جانبی

آیا با برداشتن رحم سرطان از بین می‌رود؟ بله. اما مانند بسیاری دیگر از جراحی‌ها عوارض بخصوص خود را نیز دارد.
داشتن عوارض جانبی پس از جراحی، مانند درد و خستگی، طبیعی است، البته این عوارض کوتاه‌مدت هستند. بیمار همچنین ممکن است کمی حالت تهوع را تجربه کند و ممکن است بلافاصله پس از جراحی، در ادرارکردن یا اجابت مزاج مشکل داشته باشد.
اگر تخمدان‌های بیمار برداشته شود، ممکن است علائم یائسگی مانند گُرگرفتگی، تعریق شبانه و خشکی واژن را تجربه کند. دردراز مدت، می‌تواند منجر به پوکی‌استخوان و افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی شود که همه زنان یائسه را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. پس از هیسترکتومی، یک زن دیگر پریود نخواهد شد و نمی‌تواند باردار شود. هر گونه عوارض جانبی را با ارائه‌دهنده و تیم مراقبت در میان بگذارید تا بتوانند راه‌هایی را برای مدیریت آن به شما پیشنهاد دهند.
انجام هیسترکتومی ممکن است منجر به تغییراتی در بدن زن شود و ممکن است بر احساس او نسبت به خود تأثیر بگذارد. مهم است که قبل از جراحی در مورد تغییرات احتمالی با پزشک یا پرستار و همچنین اعضای خانواده و دوستان قابل‌اعتماد صحبت کنید.
عوارض زیر نادر اما جدی هستند:

• ♦خونریزی بیش از حد و یا لخته‌شدن خون
• ♦آسیب به مثانه یا روده که باعث عفونت، بی‌اختیاری یا تکرر ادرار می‌شود
• ♦مشکلات واژن، مانند بهبود طولانی‌مدت زخم یا افتادگی واژن
• ♦نارسایی تخمدان به دلیل کاهش خون‌رسانی
• ♦زخم یا عفونت ادراری
• ♦واکنش آلرژیک به بیهوشی

اگر غدد لنفاوی بیمار به‌عنوان بخشی از جراحی برداشته شود، ممکن است عوارض جانبی به نام لنف ادم را تجربه کند. این زمانی اتفاق می‌افتد که مایع لنفاوی در بافت‌های نرم بدن جمع می‌شود و در نتیجه تورم ایجاد می‌شود. اگر بعد از جراحی پرتو داده شود، احتمال وقوع این عارضه بیشتر است.
 

جراحی غدد لنفاوی هنگام درآوردن رحم

جراحی غدد لنفاوی لگن و پا را آئورت، عملی است که برای برداشتن غدد لنفاوی انجام می‌شود که این کار از لگن و ناحیه کنار آئورت انجام می‌شود. گره‌ها برای بررسی اینکه آیا حاوی سلول‌های سرطانی که از تومور آندومتر گسترش یافته‌اند هستند یا خیر، آزمایش می‌شوند. این مراحل بخشی از یافتن مرحله جراحی سرطان است.
هنگامی‌که تمامی غدد لنفاوی آن ناحیه برداشته شوند، جراحی وارد مرحله دیسکشن غدد لنفاوی می‌شود. این کار معمولاً هم‌زمان با عمل درآوردن رحم (هیسترکتومی) انجام می‌پذیرد. اگر هیسترکتومی شکمی انجام می‌شود، غدد لنفاوی را می‌توان از طریق همان روش برداشت. در بیمارانی که تحت جراحی هیسترکتومی واژینال انجام بوده‌اند، غدد لنفاوی ممکن است با جراحی لاپاراسکوپی برداشته شوند.
هنگامی که تنها تعداد کمی از غدد لنفاوی در یک ناحیه برداشته می‌شود، به آن نمونه‌برداری از غدد لنفاوی می‌گویند.
بسته به نوع و درجه سرطان، میزان سرطان در رحم (اندازه تومور)، و میزان نفوذ سرطان به عضله رحم و نتایج آزمایش تصویربرداری، ممکن است نیازی به برداشتن غدد لنفاوی نباشد.
نمونه‌برداری غدد لنفاوی نگهبان
نمونه‌برداری غدد لنفاوی نگهبان (SLN) ممکن است در مراحل اولیه سرطان آندومتر مورداستفاده قرار گیرد، البته اگر آزمایش‌های تصویربرداری به‌وضوح نشانه‌هایی از گسترش سرطان به غدد لنفاوی در لگن شما را نشان ندهند. برای انجام این کار، یک رنگ آبی یا سبز به ناحیه سرطانی، نزدیک دهانه رحم تزریق می‌شود. سپس جراح به دنبال غدد لنفاوی که آبی یا سبز شده‌اند می‌گردد. این غدد لنفاوی غدد لنفاوی هستند که سرطان ابتدا به آنها تخلیه می‌شود (گره‌های نگهبان). آنها برداشته‌شده و آزمایش می‌شوند تا ببینند آیا سلول‌های سرطانی در آنها وجود دارد یا خیر. اگر چنین است، غدد لنفاوی بیشتری خارج می‌شوند؛ زیرا احتمالاً سلول‌های سرطانی نیز در آنها وجود دارد. اگر سلول‌های سرطانی در گره‌های نگهبان وجود نداشته باشد، گره دیگری برداشته نمی‌شود. این روش معمولاً هم‌زمان با جراحی برداشتن رحم (هیسترکتومی) انجام می‌شود. پزشک با شما در مورد اینکه آیا نمونه‌برداری SLN گزینه‌ای برای شماست یا خیر صحبت خواهد کرد.
 

بهبودی پس از جراحی و درآوردن رحم

مدت‌زمان دقیق بهبودی پس از هیسترکتومی بستگی به نوع عملی دارد که بیمار انجام داده است، اما طبق گفته انجمن سرطان آمریکا، معمولاً حدود شش هفته طول می‌کشد.

• ♦هیسترکتومی شکمی: بیمار باید حداقل دو روز پس از هیسترکتومی شکمی در بیمارستان بماند. پس از آن، انتظار آن را داشته باشید که شش تا هشت هفته را برای بهبودی کامل در خانه بگذرانید.
• ♦هیسترکتومی رادیکال: بستری‌شدن بیمار در بیمارستان پس از این جراحی ممکن است تقریباً سه تا هفت روز باشد.
• ♦هیسترکتومی واژینال: ازآنجایی‌که این روش‌نسبت به هیسترکتومی شکمی و رادیکال حالت تهاجمی کمتری دارد، بستری در بیمارستان ممکن است یک تا دو روز طول بکشد. در خانه، بهبودی ممکن است حدود دو تا سه هفته طول بکشد، اما بهبود داخلی همان زمان شش تا هشت هفته طول می‌کشد. بنابراین محدودیت‌هایی برای آن بازه زمانی وجود خواهد داشت.

عود سرطان رحم

احتمال این وجود دارد که سرطان رحم پس از درمان عود کند. بازگشت سرطان می‌تواند موضعی و یا سیستمیک باشد یعنی به اندام‌هایی مانند ریه یا استخوان گسترش‌یافته باشد. درمان سرطان در بازگشت مجدد می‌تواند بستگی به گستردگی سرطان، محل آن و همچنین نوع درمان اولیه داشته باشد. برای بازگشت‌های موضعی، از جراحی و درآوردن رحم و گاهی پرتودرمانی استفاده می‌شود. زنانی که مشکلات زمینه‌ای دارند و قادر به انجام عمل جراحی نیستند پرتودرمانی به‌تنهایی یا همراه با هورمون‌درمانی استفاده می‌شود.
برای درمان بازگشت کانسر رحم سیستمیک که سلول‌های سرطانی به نقاط دوردست نسبت به مکان اولیه خود حرکت کرده‌اند اما حالت موضعی و متمرکز دارند، ممکن است از جراحی و یا پرتودرمانی متمرکز استفاده شود. زنانی که دچار عودهای گسترده‌تری مانند کسانی که در مرحله چهارم سرطان آندومتر قرار دارند، هورمون‌درمانی یا شیمی‌درمانی از گزینه‌های اصلی درمان برای آنهاست. سرطان‌های درجه پایین‌تر که گیرنده‌های پروژسترون را بر سلول‌های خود دارند معمولاً به هورمون‌درمانی پاسخ مثبت می‌دهند. سرطان‌های درجه بالاتر معمولاً گیرنده‌های قابل‌تشخیص ندارند و بعید است به‌واسطه هورمون‌درمانی کوچک شوند. در چنین شرایطی ممکن است از درمان هدف‌مند دارویی و ایمونوتراپی استفاده شود.
 

پیشگیری از کانسر رحم

برای پیشگیری از ابتلا به این سرطان راهکار‌های متعددی وجود دارد. بااین‌وجود باید دقت داشت که هیچ‌کدام از این راه‌ها احتمال ابتلا را به صفر نمی‌رساند. در ادامه برخی از این موارد را مرور می‌کنیم:

• ♦تناسب‌اندام و داشتن وزن مناسب
• ♦مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری
• ♦بهره‌بردن از تمرینات ورزشی مداوم
• ♦چکاپ مداوم و مشورت با پزشک متخصص
• ♦رجوع زودهنگام به پزشک متخصص در صورت بروز علائم
• ♦آشنایی با هورمون‌درمانی و عوارض آن

سخن پایانی

آیا با برداشتن رحم سرطان از بین می‌رود؟ برای رسیدن به پاسخ این سوال همانگونه که توضیح داده شد، کانسر رحم مانند هر سرطان دیگری، نیاز به چکاپ و غربالگری دارد تا در صورت وجود مشکل سریعاً درمان شود. روش‌های مختلفی برای درمان این نوع سرطان وجود دارد که با تشخیص پزشک متخصص بر اساس میزان پیشرفت و نوع سرطان، مناسب‌ترین آن‌ها انتخاب می‌شود. از شما بابت همراهی در این بحث متشکریم و از شما دعوت کنیم به کلینیک مجهز و فوق‌تخصصی ما مراجعه کنید.