مهم‌ترین علایم "پلی کیستیک"+ راهکارهای کاربردی تشخیص و درمان
PCOS یا سندروم تخمدان پلی کیستیک که به آن «تنبلی تخمدان» هم گفته می‌شود، یکی از بیماری‌های شایع مربوط به سنین باروری در خانم‌ها است. چیزی حدود 5 تا 10 درصد خانم‌ها به PCOS مبتلا می‌شوند. این عارضه یکی از علل ناباروری و بی‌نظمی در پریود است که عدم توجه به درمان آن عواقب مهمی را به دنبال می‌آورد. در پلی کیستیک تخمدان، هورمون‌های مردانه بیشتر می‌شود و موجب عدم تخمک‌گذاری در قاعدگی می‌گردد.
برای تشخیص این سندرم لازم است که پس از اخذ شرح‌حال دقیق خانم توسط بهترین دکتر زنان برای کیست تخمدان در تهران معاینه فیزیکی شود، سپس با استفاده از سونوگرافی و انجام آزمایش خون تشخیص نهایی داده می‌شود. این عارضه گاهی علامت‌دار است و باعث درد می‌شود و گاهی هم بدون علامت باقی می‌ماند. در اینجا قصد داریم به علائم و نحوه تشخیص و انواع روش‌های درمانی پلی کیستیک بپردازیم، با ما همراه باشید.
آنچه در ادامه میخوانید:
تنبلی تخمدان پلی‌کیستیک يک عارضه و اختلال هورمونی است که در زنان ایجاد می‌شود. تشخیص بیماری پلی کیستیک اغلب با انجام سونوگرافی و تست‌های هورمونی صورت میگیرد. در برخی موارد پزشک ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر، از آزمایش‌های خونی هم استفاده کند.
از علائم پلی کیستیک می‌توان تغییرات خلق‌وخو، خستگی زیاد، افسردگی، کاهش انرژی، ریزش موی زیاد، سطح زیاد کلسترول خون و AMH را نام برد. دیگر نشانههای این پلی کیستیک شامل:
مقاومت به انسولین: هفتاد درصد از زنان مبتلا به پلی کیستیک بدنشان نسبت به انسولین مقاوم است. این مسئله موجب شده تا سلول‌های بدن شخص نتوانند به طور کامل از انسولین استفاده کنند.
التهاب: زنانی که مبتلا به تنبلی تخمدان هستند در بدن خود سطح بالایی از التهاب را تجربه می‌کنند.
قاعدگی نامنظم: زنانی که دچار پلی کیستیک هستند در مقايسه با دیگر زنان کمتر پريود ميشوند. تعداد دفعات عادت‌ماهانه آنها ميتواند ۸ مرتبه در سال باشد.
رویش مو: يکي ديگر از علائم اين عارضه در بیشتر زنان مبتلا به این سندرم، رشد موهای زائد است. اين موها بيشتر در صورت و بدن از جمله پشت، شکم و قفسة سینه آنها می‌روید.
مشکلات بارداری: سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در زنان احتمال باروری را سخت‌تر خواهد کرد. حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از این زنان مشکل باروری دارند.
برای تشخیص سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، پزشک شما ممکن است از یک مجموعه از آزمایش‌ها استفاده کند. این آزمایش‌ها می‌توانند شامل تشخیص سونوگرافی، تشخیص بارداری و حتی ممکن است در برخی موارد آزمایش‌های خونی نیز انجام شود. سونوگرافی می‌تواند برای تشخیص کیست پلی کیستیک مفید باشد.
در این آزمایش تخمدان شما با استفاده از یک دستگیر خاص مورد بررسی قرار میگیرد. این دستگیر تصویر تخمدان شما را ایجاد می‌کند و پزشک شما می‌تواند برای تشخیص کیست پلی کیستیک از آن استفاده کند.
علاوه بر آزمایش بالا شاید لازم باشد که از شما آزمایش‌های خونی انجام شود تا سطح هورمون‌هایی مانند سطح LH، مقدار انسولین، میزان پرولاکتین و مقدار تری‌گلیسرید را در شما اندازه‌گیری کنند. این آزمایش‌ها می‌توانند به تشخیص تنبلی تخمدان کمک کنند. آزمایش‌های هورمونی مورد نیاز برای تشخیص پلی کیستیک با آزمایش خون عبارت‌اند از:
آزمایش FSH : سطح این هورمون بر روی عملکرد تخمدان تأثیرگذار است و در افرادی که پلی کیستیک دارند این میزان کمتر از حد نرمال می‌باشد.
آزمایش:LH هورمون LH نیز غده هیپوفیز بدن شخص را مورد بررسی قرار میدهد و در افراد مبتلا به این عارضه سطح بیشتر از حد معمول دارد.
تستوسترون: این هورمون مردانه است که در زنان مبتلا به تنبلی تخمدان بیشتر از حد طبیعی است.
آزمایش استروژن: غیرطبیعی بودن سطح این هورمون نشانه اختلالات و ناباروری است و در افراد مبتلا میزان آن بیش از حد است.
آزمایش: SBGH سطح این هورمون نیز کمتر از مقدار طبیعی آن است.
آنتی مولرین هورمون: هورمون مولرین بر روی عملکرد تخمدان و کیفیت فولیکول تاثیر دارد. این هورمون را ذخیره تخمدان می‌دانند که سطح آن بالای در افراد مبتلا بیشتر از حد معمول است.
عارضه سندرم تخمدان پلی‌کیستیک ميتواند عوارض و مشکلات مختلفي را براي شما ايجاد کند. به همین دلیل باید براي پیشگیری از آسیب بیشتر آن را مدیریت کرد. اما بااین‌حال، این بیماری به طور مستقیم خطرناک نیست، بلکه باید به‌عنوان یک بیماری مزمن و قابل‌مدیریت در نظر گرفته شود.
زنان مبتلا به پلی تنبلی تخمدان خیلی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت نوع ۲ و سرطان آندومتر هستند. این خطرات می‌توانند با مدیریت مناسب عوارض و داشتن یک سبک زندگی سالم کاهش یابند.
یکی از عوارض جدی این بیماری بروز سرطان آندومتر است که می‌تواند در اثر ریزش ناکافی آندومتر رحم در عادت‌ماهانه ایجاد شود. برای پیشگیری از این خطر پیشنهاد می‌شود که زنان از سنین نوجوانی به طور منظم آزمایش هورمونی بدهند تا وضعیت هورمون‌های جنسی در بدن آنها سنجیده شود.
بنابراین در حالی که خود بیماری خودبه‌خود خطرناک نیست اگر به‌درستی مدیریت نشود اما می‌تواند خطرات جدی برای سلامتی برساند. بااین‌حال، با پیگیری مناسب و مراقبت‌های لازم زنان مبتلا به تنبلی تخمدان می‌توانند زندگی سالم و نرمال داشته باشند.
بله زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک می‌توانند هم توانايي بارداري دارند، اما ممکن است با مشکلات باروری مواجه شوند. تنبلی تخمدان ميتواند یکی از دلايل رایج ناباروری در زنان است. این بیماری می‌تواند باعث اختلال در فرایند تخمک‌گذاری و در نتیجه مشکلات در باروری شود.
بااین‌حال، درصورتی‌که شما درمان مناسبي را بر روي اين عارضه انجام دهيد ميتوانيد باردار شويد. در برخی موارد، داروهای تحریک تخمک‌گذاری مانند کلومیفن سیترات یا لتروزول می‌توانند به زنان مبتلا به تنبلی تخمدان کمک کنند که باردار شوند.
در مواردی که این داروها مؤثر نیستند، روش‌های پیشرفته‌تری مانند جراحی کم تهاجمی برای تحریک تخمک‌گذاری یا روش‌های پیشرفته کمک به باروری استفاده می‌شود. روش‌هایی مانند تزریق مستقیم اسپرم به تخمدان (IUI) یا باروری در محیط آزمایشگاهی (IVF) می‌تواند جزو این موارد محسوب می‌شوند.
به یاد داشته باشید که هر شخص متفاوت است و بسته به‌شدت عارضه تنبلی تخمدان و سایر عوامل روشهاي درماني متفاوتي براي شما تعيين شود. بهتر است با یک پزشک متخصص در این مورد مشورت کنید تا بتوانید بهترین روش درمانی را برای شما انتخاب کنید.
تعیین روش جراحی مناسب برای درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک به عهده متخصص زنان می‌باشد. برای تصمیم‌گیری در مورد استفاده از روش‌های جراحی، پزشک شما باید شرایط شما را به طور دقیق بررسی کند. سپس علت عوارض موجود را تشخیص دهد و بر اساس آن نوع جراحی تعیین گردد.
همان‌طور که گفته شد برخی از روش‌های جراحی شامل تزریق مستقیم اسپرم به تخمدان (IUI) و باروری در محیط آزمایشگاهی (IVF) و لاپاراسکوپی است. این روش‌ها باید توسط یک پزشک متخصص در زمینه زنان و زایمان انجام شوند.
برای انتخاب بهترین روش جراحی، پزشک شما باید عوامل مختلفی را در نظر بگیرد، از جمله عوامل زندگی، عوامل بیماری، و ارزیابی مناسب‌بودن آن روش برای شما. همچنین شاید نیاز باشد که با چندین پزشک متخصص مشورت کنید تا در این مورد بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید.
درمان پلی کیستیک در برخی از موارد ممکن است شامل تغییرات در سبک زندگی مانند رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم و یا مصرف داروها باشد. در زنان مبتلا به این مسئله، مصرف داروهای پایین‌آورنده انسولین مانند متفورمین به‌صورت گسترده انجام می‌شود.
زیرا که مقاومت به انسولین به‌عنوان یک فاکتور اصلی در بروز PCOS شناخته شده است. همچنین قرص‌های ضدبارداری که در کاهش سطح آندروژن در بدن مؤثر هستند می‌توانند در کنترل ریزش موها و تنظیم دورة قاعدگی کمک کنند. البته باید توجه داشت که مصرف این داروها و دوز مصرفی آن باید تحت نظارت پزشک متخصص انجام شود.
بااین‌حال برای درمان ریزش مو ناشی از PCOS، ممکن است نیاز به داروهایی مانند ماینوکسیدیل باشد که به‌صورت موضعی مصرف می‌شود. این دارو می‌تواند در رشد موها و افزایش ضخامت تارهای مو مؤثر باشد. اما به‌طورکلی درمان قطعی تنبلی تخمدان پلی کیستیک نیاز به تغییرات در سبک زندگی، مانند تغییر رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی دارد. همچنین رعایت یک‌روند درمانی تحت‌نظر پزشک و مصرف داروهای مناسب برای تنظیم هورمون‌ها ضروری است.
از کجا بفهمیم که بیماری پلی کیستیک داریم؟
اگر شما علائمی که در ذیل ذکر شده است را تجربه می‌کنید، بهتر است با یک پزشک مشورت داشته باشید. تشخیص پلی کیستیک معمولاً با استفاده از سونوگرافی و تست‌های هورمونی انجام می‌شود. اگر شما مشکوک به این مشکل هستید، ممکن است پزشک شما تست‌های خونی برای سنجش سطح هورمون‌های جنسی، چربی‌ها و گلوکز نیز انجام دهد.
همچنین یک سونوگرافی ممکن است به تشخیص تنبلی تخمدان کمک کند البته با نشان‌دادن وجود کیست‌های کوچک در تخمدان‌ها. برای تشخیص سندرم تخمدان پلی‌کیستیک باید به علائم زیر توجه کرد که شامل:
قاعدگی نامنظم: اگر دوره‌های قاعدگی شما نامنظم یا ناپیوسته است، این می‌تواند نشانه‌ای از تنبلی تخمدان باشد.
رشد موهای زائد: اگر موهای زائدی روی صورت، گردن، سینه یا شکم دارید، این احتمال وجود دارد که از نشانه‌ای کیست پلی کیستیک باشد.
علائم دیابت: علائمی مانند تشنگی یا گرسنگی زیاد، تاری دید، کاهش وزن بدون دلیل نیز نشان‌دهنده این بیماری است. زیرا که این بیماری می‌تواند با افزایش سطح سرمی هورمون‌های LH، تستوسترون، انسولین، پرولاکتین و مقاومت به انسولین همراه باشد.
آیا می‌توان با یک فرد پلی کیستیکی ازدواج کرد؟
بله می‌توان با یک فرد مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک نیز ازدواج کرد. این بیماری بر عملکرد روزانه فرد تأثیر نمی‌گذارد و با مراقبت‌های مناسب عوارض آن قابل‌مدیریت هستند. بااین‌حال این مسئله می‌تواند بر روی باروری شخص تأثیر بگذارد.
بنابراین، اگر قصد دارید با یک فرد مبتلا به پلی کیستیک ازدواج کنید و فرزند داشته باشید. ممکن است نیاز به مشاوره و درمان برای مسائل مربوط به باروری برای شما ضروری باشد. به یاد داشته باشید که هر فردی با پلی کیستیک تجربیات و علائم متفاوتی دارد.
برخی افراد ممکن است تنها علائم خفیفی را تجربه کنند در حالی که برای دیگران ممکن است مدیریت این علائم چالش‌برانگیزتر باشد. فهمیدن و پذیرش این اختلافات بخش مهمی از حمایت از همسر مبتلا به پلی کیستیک است که باید به آن توجه ویژه‌ای شود.
چگونه می‌توان پلی کیستیک را با روش‌های خانگی درمان کرد؟
درمان خانگی و گیاهی برای سندرم تخمدان پلی‌کیستیک می‌تواند به‌عنوان یک راهکار کمکی برای مدیریت علائم این بیماری مورد استفاده قرار گیرد. اما باید توجه داشت که این روش‌ها نباید جایگزین درمان‌های پزشکی و دارویی شوند.
بهتر است قبل از استفاده از هرگونه درمان گیاهی یا خانگی حتماً با پزشک خود مشورت کنید. یکی از روش‌های پیشنهادی در طب سنتی برای درمان استفاده از بادکش گرم و خشک در نواحی تخمدان، کمر، کتف و ناحیه تیروئید است. این روش می‌تواند به بهبود علائم این عارضه کمک کند.
بااین‌حال، باید تأکید کنیم که درمان‌های خانگی و گیاهی باید به‌عنوان جزئی از یک برنامه جامع درمانی در نظر گرفته شوند. درمان خانگی می‌تواند شامل رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم، و درمان‌های دارویی باشد. پزشک یا متخصص شما باید همیشه در جریان استفاده از درمان‌های خانگی و گیاهی قرار گیرد تا بتواند بهترین راهنمایی را ارائه دهد. از دیگر راهکارهای درمان خانگی پلی کیستیک انجام موارد زیر است:
کم‌کردن وزن: کم‌کردن وزن می‌تواند باعث کاهش مقاومت به انسولین و تنظیم‌شدن چرخه قاعدگی و کم‌شدن سطح هورمون مردانه می‌شد.
مصرف کم کربوهیدرات: با کم‌کردن مصرف کربوهیدرات میزان انسولین نیز کم می‌شود. استفاده از کربوهیدرات‌هایی مانند میوه، سبزی‌ها و غلات و نخود نقش مهمی در بهبود و درمان نشانههای تنبلی تخمدان دارد. با رژیم کربوهیدرات قدرت بارداری نیز در شما افزایش پیدا می‌کند و از مهم‌ترین راهکارهای درمان خانگی پلی کیستیک می‌باشد.
کاهش کافئین: مصرف زیاد کافئین موجب ایجاد تغییرات در میزان استروژن شخص می‌شود. مصرف چای سبز نقش بسیار مهمی در کاهش وزن داشته و مقاومت به انسولین را در فرد کم می‌کند.
مصرف دارچین و زردچوبه: مصرف این دو البته به‌صورت جداگانه می‌توانند باعث کاهش مقاومت بدن نسبت به انسولین شده و این بیماری را بهبود ببخشد.
عارضه سندرم تخمدان پلی‌کیستیک قابل‌مدیریت است. براي اين کار کافی‌ست با تغییرات سبک زندگی مانند تغییر رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی اين کار را انجام داد. این تغییرات می‌توانند به بهبود علائم این عارضه و افزایش کیفیت زندگی کمک شما کنند.
برای مدیریت تنبلی تخمدان، رژیم غذایی سالم و مناسب می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. این رژیم می‌تواند شامل مواد غذایی با کمترین انرژی البته بعد از چربی باشد. رژیم غذایی که در آن موادی مانند سبزی‌ها، میوه‌ها، گندم، گیاهان زراعی، و ماهی و میگو وجود داشته باشد. همچنین مصرف مقدار مناسب آب نیز مهم است.
يکي از روشهاي کاهش وزن، بهبود سلامت تخمدان و کاهش علائم پلی کیستیک انجام فعاليت منظم است. فعالیت‌های پیشنهادی شامل رانندگی، پیاده‌روی، ورزش‌هایی چون شنا و فعالیت‌های هنری مانند رسم و موسیقی نیز مناسب است. بااین‌حال باید توجه داشت که این روش‌ها به‌تنهایی ممکن است عوارض این عارضه را کاملاً کنترل نمی‌کنند. در برخی موارد ممکن است نیاز به داروهایی باشد که به تنظیم هورمون‌های جنسی، کاهش وزن یا کنترل رویش مو کمک کند.
درمان قطعی سندرم تخمدان پلی‌کیستیک ممکن است شامل تغییراتی در سبک زندگی، مانند رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم باشد. همچنین شاید لازم باشد که مصرف داروهایی که به تنظیم هورمون‌های جنسی، کاهش وزن، یا کنترل رویش مو کمک کنند نیز برای شما ضروری باشد.
برخی از داروهایی که ممکن است در درمان قطعی پلی کیستیک استفاده شوند، شامل کلومیفن (یک دارو تحریک‌کننده تخمک‌گذاری)، قرص‌های خوراکی ضدبارداری، گنادوتروپین‌ها، آگونیست‌های GNRH، متفورمین (یک دارو پایین‌آورنده انسولین) و مصرف هم‌زمان کلسیم و ویتامین D هستند.
همان‌طور که گفتیم در برخی موارد شاید نیاز به روش‌های جراحی برای تحریک تخمک‌گذاری یا باروری داشته باشید. برخی از این روش‌ها عبارت‌اند از لاپاراسکوپی، تزریق مستقیم اسپرم به تخمدان (IUI) و باروری در محیط آزمایشگاهی (IVF) است.
سخن پایانی
پلی کیستیک یک عارضه ناشی از اختلالات هورمونی در زنان است که به آن تنبلی تخمدان نیز گویند. این بیماری علائمی چون التهاب، مقاومت به انسولین و رویش مو در قسمت‌های لگن و سینه را شامل می‌شود. داشتن علائم گفته شده دال بر ابتلا به این بیماری نیست و باید تشخیص آن بر اساس آزمایش‌ها لازم انجام شود. در درمان PCOS معمولاً تغییر سبک زندگی مانند کاهش وزن، تغذیه و ورزش نقش بسیار مهمی دارد. کاهش تنها 5 تا 10 درصد از وزن بدن می‌تواند به تنظیم چرخه قاعدگی و بهبود علائم PCOS کمک کند.
در ضمن کاهش وزن، خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی را کاهش می‌یابد. همچنین، در بسیاری از زنان مبتلا به PCOS سطح آندروژن، کلسترول و انسولین را هم کاهش میدهد. اگر شما پلی کیستیک تخمدان داشته باشید می‌توانید ازدواج کنید و حتی باردار شوید. این موضوع بستگی به شرایط شما و نوع علائم این بیماری دارد زیرا که این موارد در افراد مختلف با یکدیگر متفاوت است. برای نوبت‌گیری از بهترین دکتر زنان به کلینیک ما مراجعه کنید. در کلینیک ما علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی وجود دارد.