تست سرطان دهانه رحم چیست؟
تشخیص سرطان دهانه رحم یکی از چالش‌های مهم در حوزه بهداشت بانوان است. این نوع سرطان در بازه‌های سنی مختلف رخ می‌دهد و از آنجایی که در مراحل ابتدایی بدون علائم است با تشخیص دقیق و زودهنگام می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد؛ اگر این تغییرات کنترل نشوند، ممکن است به تشکیل تومورهایی در ناحیه دهانه رحم منجر شوند. این تومورها می‌توانند به بافت‌های اطراف گسترش و در نتیجه به مناطق دیگر از بدن انتقال یابند.
در این مقاله به تشریح انواع تست سرطان دهانه رحم همچنین اهمیت این تست‌ها پرداخته می‌شود. با مطالعه ادامه این مطالب به راهکارهایی برای تشخیص زودهنگام و پیشگیری از این بیماری دست می‌یابید؛ در صورتی که احساس می‌کنید علائمی شبیه به این بیماری دارید یا نگرانی‌ای از این بابت دارید، توصیه می‌شود به بهترین پروفسور سرطان رحم در تهران مراجعه کنید تا راهنمایی‌های مناسب و لازم را به شما ارائه دهد.
فهرست مطالب
یک روش تشخیص سریع است که برای کشف تغییرات نادرست در سلول‌های دهانه رحم و تشخیص پیش‌سرطانی یا سرطانی انجام می‌شود. زمان انجام این تست بسیار کم و در حدود چند ثانیه الی یک دقیقه است؛ همچنین از نظر هزینه دچار نگرانی نشوید؛ چون بیشتر بیمه‌ها هزینه آن را قبول می‌کنند؛ اگر نتایج تست پاپ اسمیر نرمال باشد اغلب توصیه می‌شود که هر سه سال یک بار این تست را تکرار کنید. در صورتی که تغییرات مشکوک وجود داشته باشد، پزشک شما نسبت به مراحل بعدی مشورت میکند.
تست پاپ اسمیر به دو روش انجام می‌شود:
- روش سنتی: تست پاپ اسمیر در روش سنتی این‌گونه است که شما با زانوهای خمیده و طاق‌باز روی تخت معاینه دراز می‌کشید؛ سپس پزشک ابزاری به نام اسپکولوم (مخروطی شکل) را داخل واژن شما قرار می‌دهد و با وارد کردن برسی بلند به نام اسپاتولا، داخل دهانه رحم نمونه‌ای سلولی را جمع‌آوری میکند و بر روی لام شیشه‌ای قرار می‌دهد. نمونه پاپ اسمیر به منظور بررسی به آزمایشگاه ارجاع داده می‌شود. در نظر داشته باشید در این روش 80 درصد از سلول‌ها روی ابزار نمونه‌برداری باقی می‌ماند و دور ریخته می‌شود.
- روش مایع: این روش از تست جدید است که به جای برداشتن نمونه از سلول‌های رحم بر روی لام شیشه‌ای، نمونه‌برداری از سلول‌ها با استفاده از ظرفی که حاوی مایع مخصوصی است، جمع‌آوری و حفظ می‌شود. در این روش بر خلاف روش قبلی هیچ کدام از سلول‌های نمونه‌برداری‌شده دور ریخته نمی‌شود.
روش مایع پاپ اسمیر به دلیل دقت بیشتر در تشخیص و امکان تجزیه و تحلیل بهتر نمونه‌ها در آزمایشگاه از روش سنتی متمایز است. با این حال هر دو روش به منظور غربالگری و تشخیص سرطان و تغییرات قبل از سرطان دهانه رحم استفاده می‌شوند. پزشک شما می‌تواند مناسب‌ترین روش برای شما را تعیین کند. تست پاپ اسمیر به طور کلی درد زیادی ایجاد نمی‌کند. این تست برخلاف برخی فرآیندهای پزشکی دیگر، معمولاً توسط افراد به عنوان تحمل‌پذیر توصیف می‌شود؛ اما گاهی اوقات ممکن است احساس کمی فشار یا عارضه کوتاهی را تجربه کنید؛ ولی این احساس‌ها معمولاً کم و تحمل‌پذیر هستند.
سنین مختلف برای انجام تست پاپ اسمیر عبارت‌اند از؛
- زیر 21 سال: به تست نیاز نیست.
- 21 تا 29 سال: تست پاپ اسمیر باید سالیانه یک بار انجام شود.
- 30 تا 65 سال: پاپ اسمیر همراه با HPV پنج سال یک بار یا تست پاپ اسمیر به تنهایی سه سال یک بار انجام شود.
- بالای 65 سال: اگر تاکنون تست‌های قبلی با نتایج نرمال و در معرض خطر بالای سرطان دهانه رحم نیست به انجام تست نیاز نیست.
هر چند این برنامه‌ها قابل تغییر هستند و باید با پزشک خود در مورد برنامه مناسب مشورت کنید.
تست سرطان با استفاده از آزمایش ویروس HPV یک روش مهم در جلوگیری و تشخیص زودهنگام این نوع سرطان است. این آزمایش به تشخیص ویروس HPV می‌پردازد که یک عامل عفونی در بروز سرطان دهانه رحم است.
تست HPV به عنوان روشی برای زودتر تشخیص دادن تغییرات سلولی در دهانه رحم که ممکن است به سرطان تبدیل شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اگر نتیجه آزمایش مثبت باشد ممکن است به اقدامات بیشتری مانند بیوپسی (برداشتن نمونه بافت) یا اجرای تست‌های تکمیلی دیگر نیاز باشد.
در نظر داشته باشید؛ اگر آزمایش مثبت شد، این به معنی سرطان نیست؛ بلکه احتمال ابتلا به سرطان در آینده را نشان می‌دهد.
در این تست با استفاده از یک سوزن نازک از سطح داخلی دهانه رحم نمونه‌برداری می‌شود و برای بسیاری از افراد دردآور نیست. در بعضی موارد برخی افراد ممکن است حس درد احساس کنند؛ اما اکثر افراد این آزمایش را به عنوان یک تجربه غیر دردآور توصیف می‌کنند؛ همچنین نمونه‌برداری به سرعت انجام می‌شود و تأثیر طولانی‌مدتی بر فرد ندارد.
یک روش تشخیصی برای بررسی و تشخیص تغییرات و تخریب‌های احتمالی در بافت‌های دهانه رحم و واژن استفاده می‌شود. در این روش، پزشک با استفاده از یک دستگاه به نام کولپوسکوپ بافت‌ها و سطح داخلی دهانه رحم و واژن را با دقت بیشتری مشاهده میکند. کولپوسکوپی معمولاً در بررسی تغییرات اولیه و شایع در مناطق تناسلی زنانه مانند التهابات، کیست‌ها، تورم‌ها و تغییرات پیش‌سرطانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این تست شما همانند تست پاپ اسمیر طاق باز روی تخت معاینه دراز می‌کشید؛ سپس پزشک با استفاده از کولپوسکوپ که دستگاهی با عدسی‌های بزرگ و مضاعف است به دقت داخل واژن و دهانه رحم را بررسی میکند. عدسی‌ها به او اجازه می‌دهند تا تغییرات کوچک و نامعمول در بافت‌ها را مشاهده کند.
اگر پزشک تغییرات مشکوکی را مشاهده کند ممکن است نمونه‌برداری از بافت یا بیوپسی انجام دهد تا تشخیص دقیقتری ارائه دهد. توجه داشته باشید که کولپوسکوپی به آمادگی مخصوصی قبل از تست نیاز ندارد.
انجام تست سرطان با کولپوسکوپی به طور عمومی باعث درد زیاد نمی‌شود. این تست با استفاده از یک دستگاه کولپوسکوپ کوچک انجام می‌شود که به دقت سطح داخلی دهانه رحم را مشاهده میکند. در برخی موارد به دلیل شست‌وشوی دهانه رحم با محلولی مخصوص ممکن است احساس سوزش ایجاد شود؛ اما درد شدید یا طولانی مدت انتظار نمی‌رود.
تست بیوپسی یک روش تشخیصی است که در آن نمونه‌ای از بافت‌های مشکوک در منطقه مورد نظر برداشته می‌شود و در آزمایشگاه مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. این تست به پزشک اطلاعات دقیقتری در مورد وضعیت بافت‌ها و سلول‌ها ارائه می‌دهد و می‌تواند در تشخیص سرطان و بیماری‌های دیگر مفید باشد.
پزشک یک نمونه کوچک از بافت دهانه رحم یا سلول‌های مشکوک در ناحیه مورد نظر را برمی‌دارد. در این نمونه تلاش می‌شود تا کمترین آسیب به بافت‌های اطراف وارد شود و بافت‌های اطراف به حالت طبیعی باقی بمانند. هدف از این تحلیل تشخیص تغییرات غیر طبیعی است که ممکن است نشان‌دهنده سرطان یا شروع فرآیند پیش‌سرطانی باشند.
اصلی‌ترین تفاوت بین این دو تست در نوع نمونه‌برداری و محتواست. در تست پاپ اسمیر، نمونه‌ای از سلول‌های سطحی دهانه رحم برداشته می‌شود، در حالی که در تست بیوپسی، نمونه‌ای از بافت یا سلول‌های عمقی‌تر از دهانه رحم برداشت می‌شود؛ همچنین نتایج تست بیوپسی دقیقتر است و می‌تواند اطلاعات جامع‌تری در مورد وضعیت بافت‌ها و سلول‌ها ارائه دهد. معمولاً پزشکان ترکیبی از این دو تست یا سایر روش‌های تشخیصی را اعمال می‌کنند تا به تشخیص نهایی دقیقتری در مورد وضعیت تناسلی زنان برسند.
انجام بیوپسی از پوشش دهانه رحم ممکن است در برخی افراد ناراحتی یا درد ایجاد کند. این فرآیند به معنای برداشتن نمونه‌ای از بافت از دهانه رحم برای تحلیل آزمایشگاهی است. در این تست، یک نمونه کوچک از بافت دهانه رحم برداشته می‌شود تا بتوان آن را برای وجود تغییرات یا نشانه‌های سرطانی بررسی کرد؛ اما در کل ممکن است در برخی افراد، احساس ناراحتی یا درد کمی در محل بیوپسی رخ دهد.
یک روش تصویربرداری پزشکی است که با استفاده از امواج فراصوتی، تصاویر دقیقی از داخل دهانه و اطراف رحم ایجاد میکند. این روش، معمولاً برای تشخیص مشکلات مختلفی از جمله سرطان دهانه رحم، نظارت بر بارداری، تشخیص اختلالات تخمدانی و همچنین مشخص کردن تغییرات مشکوک در رحم و اطراف آن به کار می‌رود.
پزشک یک ابزار سونوگرافی به نام پروب (شبیه به میکروفون) با پوششی از جنس لاتکس را به واژن شما وارد میکند. این ابزار بی‌خطر و بدون درد است. امواج فراصوتی با فراکانس بالا توسط پروب ارسال می‌شوند و با برخورد با بافت‌های داخلی، تصاویر به دست می‌آید. این تصاویر به پزشک کمک می‌کنند تا سلامتی دهانه رحم و نواحی اطراف آن را ارزیابی کند.
سونوگرافی ترانس واژینال ممکن است در برخی افراد احساس ناراحتی یا درد کوچکی را بر اثر وارد کردن پروب به واژن ایجاد کند. این احساس معمولاً با کمی فشار همراه است و در بیشتر موارد به طور عمومی تحمل‌پذیر است.
آزمایش خون می‌تواند در تشخیص سرطان دهانه رحم تأثیرگذار باشد؛ اما دقت تشخیصی آن تنها نسبت به سایر روش‌های تصویربرداری و بیوپسی کمتر است؛ بنابراین آزمایش خون در تشخیص سرطان دهانه رحم به عنوان یک مرحله اولیه ممکن است مورد استفاده قرار گیرد؛ اما تشخیص نهایی همواره به وسیله روش‌های دقیقتر و تصویربرداری مثل کولپوسکوپی (بررسی داخلی با تجهیزات ویژه) و بیوپسی (گرفتن نمونه بافت) انجام می‌شود.
به عنوان یک روش تصویربرداری پزشکی، معمولاً برای ارزیابی بافت‌ها و اعضای داخلی بدن استفاده می‌شود. این روش برای تشخیص سرطان دهانه رحم مورد استفاده قرار نمی‌‌گیرد؛ به جای آن می‌توانید از روش‌های دیگر برای تست استفاده کنید. سی‌تی اسکن در موارد دیگری از تشخیص سرطان مانند ارزیابی انتشار سرطان به اعضای دیگر بدن یا ارزیابی تغییرات دیگری در بدن مفید است؛ اما برای تشخیص مستقیم سرطان دهانه رحم به تست‌های تخصصی‌تر و دقیقتری نیاز است.
جواب آزمایش پاپ اسمیر می‌تواند به چندین دسته تقسیم شود. این نتایج به پزشکان کمک میکند تا تشخیص و درمان مناسب را تعیین کنند. نمونه‌هایی از نتایج تست سرطان رحم:
- نتیجه منفی (نتایج نرمال): در این مورد، نمونه‌های سلولی که از دهانه رحم گرفته شده‌اند، طبیعی به نظر می‌آیند و تغییرات، نشان‌دهنده سرطان یا پیش‌سرطان نیستند.
- نتیجه نامعین: در برخی موارد، نمونه‌های سلولی که از دهانه رحم گرفته شده‌اند، اطلاعات کافی ندارند تا به طور دقیق نتیجه‌ای تشخیص داده شود. در این صورت ممکن است پزشک توصیه کند که تست را مجدداً تکرار کنید.
- نتیجه غیر طبیعی: اگر تغییرات غیر طبیعی در سلول‌های دهانه رحم شناسایی شود، نتیجه به عنوان غیر طبیعی یا پیش‌سرطانی تشخیص داده می‌شود. این تغییرات ممکن است نشانه‌هایی از وجود تغییرات پیش‌سرطانی یا سرطان واقعی باشند.
- نتیجه نیازمند ارزیابی بیشتر: در برخی موارد، نتایج تست ممکن است به ارزیابی بیشتر نیاز داشته باشند. این شامل نمونه‌هایی است که شاید با تغییرات غیر طبیعی مرتبط باشند؛ اما به مطالعات تکمیلی مانند بیوپسی نیاز است تا تشخیص قطعی قابل ارائه باشد.
اگر نتیجه تست شما نامعلوم یا غیر طبیعی باشد، پزشک شما می‌تواند توصیه‌هایی برای مراحل بعدی انجام دهد. این ممکن است شامل تکرار تست، معاینات تکمیلی مانند بیوپسی، کولپوسکوپی و غیره باشد. هدف اصلی این تست‌ها و ارزیابی‌ها، تشخیص دقیقتر و درمان به‌موقع احتمال سرطان دهانه رحم یا تغییرات پیش‌سرطانی است.
تست سرطان رحم ممکن است همانند سایر آزمایش‌های پزشکی دقت و خطایی داشته باشند. درصد دقت و خطا به عوامل مختلفی از جمله کیفیت نمونه‌برداری، تجربه تکنسین‌ها در آزمایشگاه، شرایط سلامتی شما و تحلیل درست نمونه‌ها بستگی دارد؛ مثلاً تست پاپ اسمیر معمولاً دارای دقت حدود 80 تا 95 درصد برای تشخیص سلول‌های غیر طبیعی یا پیش‌سرطانی است. این به این معناست که درصد کمی از تست‌ها ممکن است به نتایج نادرست منجر شوند.
تست HPV دارای دقت نسبتاً بالایی است و معمولاً دارای درصد حساسیت و خصوصیت بالایی برای شناسایی ویروس پاپیلومای انسانی است؛ اما نتایج دقیقتر و خطاهای کمتر ممکن است با نتایج تست‌های دیگر و استفاده از روش‌های تشخیصی تکمیلی به دست آید.
قبل از انجام تست:
- با پزشک یا متخصص بهداشت زنان خود صحبت کنید تا در مورد مراحل و نحوه انجام تست آگاهی کامل پیدا کنید.
- درباره سابقه پزشکی خود یا سابقه مصرف داروی خود با پزشک صحبت کنید.
- زمان مناسبی را برای تست انتخاب کنید. تست را در دوره‌ای از ماه که در دوران قاعدگی نیستید انجام دهید.
- پیش از تست از رابطه جنسی خودداری کنید تا نتایج تحت تأثیر قرار نگیرند.
بعد از انجام تست:
- اگر خونریزی کمی پس از تست رخ دهد مراقبت‌های لازم را با مشورت پزشک انجام دهید.
- تجویزات دارویی پزشک خود را به دقت دنبال کنید.
- مراقبت‌های بهداشتی عادی خود را ادامه دهید.
سخن پایانی
تشخیص سرطان دهانه رحم از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ زیرا به وسیله تست‌ها و بررسی‌های خاص می‌توان این بیماری را در مراحل اولیه تشخیص و اقدامات لازم برای پیشگیری و درمان را انجام داد. تلاش‌های مستمر پزشکان و محققان در توسعه و بهبود تست‌های تشخیصی، باعث افزایش شانس‌های موفقیت در درمان این بیماری شده است. بهره‌گیری از آزمایش‌های غربالگری منظم و همچنین مشاوره با پزشک، نقش مهمی در جلوگیری از بروز سرطان دهانه رحم و کاهش خطر ابتلا دارد. از طریق شناسایی زودهنگام تغییرات پیش‌سرطانی و سرطانی، امکان درمان مؤثر‌تر و شانس بیشتر برای بهبود بیماری‌ها فراهم می‌شود.
در پایان توصیه می‌شود تا اطلاعات مربوط به تست سرطان دهانه رحم را به‌روز نگه دارید و از غربالگری منظم و مشاوره با پزشک خود غافل نشوید. این اقدامات به شما کمک می‌کنند تا با آگاهی کامل و تصمیمات درست به سلامتی خود توجه داشته باشید و از خطرات سرطان دهانه رحم جلوگیری کنید.