وقتی کودک با کیست به دنیا می‌آید؛ بررسی کیست‌های درموئید مادرزادی
دیدن یک توده زیرپوستی روی صورت، ابرو یا حتی تخمدان کودک، می‌تواند برای والدین به‌شدت نگران‌کننده باشد؛ به‌ویژه زمانی که پزشک آن را کیست درموئید معرفی می‌کند. اما کیست درموئید در کودکان چیست و چرا در نوزاد یا کودک خردسال ظاهر می‌شود؟ این نوع کیست‌ها اغلب مادرزادی هستند و در دوران جنینی شکل می‌گیرند. در داخل آنها ممکن است بقایای بافت‌های پوستی، مو یا حتی دندان وجود داشته باشد.
این کیست‌ها معمولاً خوش‌خیم‌اند، اما مکان قرارگیری، اندازه و احتمال رشد آنها، می‌تواند تصمیم به جراحی را ضروری کند. در موارد نادر، اگر این کیست در ناحیه تخمدان کودک دیده شود، لازم است بررسی‌های تخصصی انجام شود. والدینی که با این پدیده مواجه می‌شوند، معمولاً میان ترس و بلاتکلیفی گرفتارند؛ اما مراجعه به بهترین دکتر زنان برای کیست تخمدان در تهران یا متخصص اطفال مرتبط، می‌تواند ابهام‌ها را برطرف کرده و مسیر درمان را شفاف کند.
آنچه در ادامه میخوانید:
کیست درموئید خردسالان یک توده گرد و لاستیکی زیر پوست است. در دوران رشد قبل از تولد (در حالی که نوزاد در رحم رشد می‌کند)، زمانی که سلول‌های پوست سالم زیر سطح پوست به دام می‌افتند، رشد کیست درموئید کودک شروع می‌شود. این سلول‌ها تقسیم می‌شوند و رشد می‌کنند و در نهایت به یک توپ از سلول‌ها تبدیل می‌شوند. مانند تمام سلول‌های پوست، ممکن است مو، عرق و پروتئین تولید کنند.
پس از تولد نوزاد، کیست درموئید به رشد خود ادامه می‌دهد. کیست‌های درموئید سرطانی نیستند. اما آنها می‌توانند به بافت و استخوان مجاور آسیب برسانند.
کیست درموئید مادرزادی روی پوست سر ممکن است وارد جمجمه شده و به سطح مغز کودک شما فشار وارد کند. کیست درموئید خردسالان همچنین می‌تواند باعث آسیب به استخوان مجاور، عفونت و خجالت یا ناراحتی کودک شما شود. اگر کودک شما هم با چنین مشکلی روبه‌رو است توصیه می‌کنیم که تا پایان این مقاله ما را همراهی کنید.
متخصصان توصیه می‌کنند کیست‌های درموئید را با جراحی، معمولا در حدود یک سالگی از بین ببرید. برداشتن جراحی درمان انتخابی در هر موضعی است. کیست درموئید خردسالان را با جراحی می‌توانید حذف کنید.
میانگین سن در زمان جراحی می‌تواند بسیار متفاوت باشد. در یک مطالعه بر روی 159 بیمار، محدوده سنی 1 ماهگی تا 63 سالگی برای برداشتن کیست درموئید مناسب تشخیص داده شده است.
کیست درموئید مادرزادی حدود ۱۵ تا ۶۰درصد از کل توده‌های پوست سر و جمجمه در بیماران اطفال را تشکیل می‌دهند. کیست‌های درموئید معمولا مادرزادی هستند و حدود 70 درصد موارد در کودکان پنج ساله یا کمتر کشف می‌شوند.
مواردی از کیست های درموئید کشف شده در بزرگسالی نیز گزارش شده است. در برخی پژوهش‌ها گفته شده که غلبه جزئی کیست درموئید خردسالان دختر مشاهده شده است.
با این حال، این غلبه قابل توجه در سایر مجموعه‌های موردی دیده نشده است. هیچ تمایل نژادی در این زمینه آشکار نیست اما با این حال، بیشتر موارد در افراد سفید پوست توضیح داده شده است.
کیست درموئید مادرزادی علائم مختلفی دارد و به نسبت هر کودک ممکن است این علائم تفاوت داشته باشد. کیست درموئید شبیه یک توده کوچک زیر پوست است. پوست روی توده به راحتی قابل جابجایی است. این توده ممکن است به رنگ پوست باشد یا ممکن است رنگ آبی کمی داشته باشد. برخی از علائم کیست درموئید خردسالان را در ادامه برای شما معرفی می‌کنیم.
- می تواند در هر نقطه از بدن کودک شما رخ دهد.
- بیشتر روی پوست سر یا نزدیک ابروهای کودکان شایع هستند.
- زیر پوست کودک احساس می‌شود.
- اغلب ظاهر ظریفی دارند.
- اغلب دردناک نیستند.
- اغلب بزرگتر از یک چهارم رشد نمی‌کنند.
اگر کودک شما یک توده روی پوست دارد که از بین نمی‌رود، مهم است که آن را بررسی کنید. کیست درموئید مادرزادی به کندی رشد می‌کنند و جراحی فوری نیست. اما اگر کیست وارد بافت یا استخوان مجاور شده باشد، تاخیر در مراقبت برای مدت طولانی می‌تواند منجر به جراحی پیچیده‌تر شود.
انواع مختلف کیست‌های درموئید در کودکان به دلیل محل قرارگیری آنها در بدن نامگذاری می‌شوند. شایع‌ترین نوع کیست درموئید کودکان، کیست درموئید اطراف چشم است. انواع کیست درموئید مادرزادی عبارتند از:
- کیست درموئید جمجمه
- کیست درموئید اپی بولبار (یا لیمبال) اوربیتال
- کیست درموئید تخمدان
- کیست درموئید نخاع
- کیست درموئید بینی
کیست درموئید جمجمه
کیست درموئید جمجمه یک برآمدگی لاستیکی بین پوست و استخوان روی جمجمه نوزاد است و در بدو تولد وجود دارد. اغلب در سال اول زندگی، پس از آن که کیست به اندازه کافی بزرگ شد که دیده و احساس شود، تشخیص داده می‌شود. پوستی که کیست درموئید جمجمه را می‌پوشاند، طبیعی به نظر می‌رسد. کیست درموئید جمجمه می‌تواند در هر جایی از سر کودک، از جمله صورت، ایجاد شود.
متخصصان توصیه می‌کنند کیست درموئید جمجمه را با جراحی از بین ببرید. در حالت ایده‌آل، این اتفاق زمانی می‌افتد که کیست کوچک باشد و در استخوان‌های جمجمه یا سخت‌شامه مغز (لایه‌ای از بافت که از مغز محافظت می‌کند) رشد نکرده باشد. اگر جراح کیست را به طور کامل بردارد، احتمال رشد مجدد کیست بسیار کم است.
کیست درموئید اپی بولبار
یک کیست درموئید اپی بولبار به عنوان یک کیست درموئید خردسالان روی چشم در تقاطع (لیمبوس) قرنیه (پنجره دید در جلوی چشم) و صلبیه (قسمت سفید چشم) تشکیل می‌شود. این نوع از کیست درموئید به عنوان یک رشد سفید و تمام ضخامت ظاهر می‌شود که روی لیمبوس قرار دارد.
درموئیدهای اپی بولبار با سندرم گلدن هار، یک بیماری نادر که در درجه اول رشد چشم، گوش و ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می‌دهد، مرتبط است. گاهی اوقات به آنها درموئید لیمبال می‌گویند.
کیست درموئید اپی بولبار در بدو تولد وجود دارد و می‌تواند به آرامی رشد کند. چشم‌پزشکان کودک، کودکان مبتلا به این بیماری را درمان می‌کنند. آنها نمی توانند کیست را به طور کامل با جراحی خارج کنند. انجام این کار به قرنیه آسیب می‌رساند و سوراخی در چشم ایجاد می‌کند.
اگر این نوع کیست درموئید مادرزادی باعث تحریک چشم شود، روغن‌کاری ممکن است کمک کند. گزینه دیگر این است که چشم‌پزشک کیست را تا زمانی که با سطح قرنیه و صلبیه همسطح شود، بتراشد.
این روش نیاز به بیهوشی عمومی دارد و زمانی که کیست بالا رفته و بسیار تحریک‌کننده باشد، مفید است. احتمالا این روش به بینایی کودک شما کمکی نمی‌کند یا نگرانی‌های زیبایی مرتبط با کیست را از بین نمی‌برد.
کیست درموئید اوربیتال
کیست‌های درموئید اوربیتال در زیر ابرو و بالای چین پلک ایجاد می‌شوند. این نوع از کیست درموئید خردسالان اغلب در قسمت بیرونی چشم قرار دارند. این کیست‌ها در بدو تولد وجود دارند و اغلب در چند سال اول زندگی رشد می‌کنند و آشکار می‌شوند.
کیست‌های درموئید اوربیتال می‌توانند پاره (ترک بردازند) و باعث التهاب شوند. به همین دلیل است که متخصصان برای از بین بردن آنها جراحی را توصیه می‌کنند. جراح می‌تواند یک برش در چین پلک ایجاد و کیست را از طریق برش از صورت کودک شما خارج کند. اسکار حاصل از برش در چین پنهان شده یا شبیه به امتداد چین پلک است. پس از برداشتن، کیست‌های درموئید اوربیتال دوباره رشد نمی‌کنند.
کیست درموئید تخمدان
کیست درموئید تخمدان به عنوان تراتوم کیستیک بالغ نیز شناخته می‌شوند. آنها به آرامی در داخل تخمدان دختران رشد می‌کنند. علامت اصلی درد شکم یا لگن است. این نوع از کیست درموئید مادرزادی ممکن است باعث شود پزشک اطفال تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) را تجویز کند.
گاهی اوقات، این کیست‌ها در طی یک آزمایش تصویربرداری که به دلیل دیگری سفارش داده شده است، کشف می‌شوند. این غیر معمول است که یک متخصص اطفال در طول معاینه فیزیکی متوجه کیست درموئید تخمدان شود، زیرا کیست‌ها معمولا کوچک هستند.
اگر نتایج تصویربرداری حاکی از وجود کیست درموئید تخمدان در کودک شما باشد، متخصص زنان کودکان می‌تواند کمک کند. وقتی کیست کوچک است و علائمی ایجاد نمی‌کند، متخصص زنان کودکان ممکن است تصویربرداری بعدی را برای مشاهده آن در طول زمان توصیه کند.اگر کیست به رشد خود ادامه دهد در نهایت متخصص زنان و زایمان ویا اطفال جراحی را توصیه می‌کند. هدف برداشتن کیست و دست نخورده نگه داشتن تخمدان است.
اگر عمل جراحی به خوبی انجام شود، تخمدان احتمالا عملکرد طبیعی خود را خواهد داشت و باروری تحت تأثیر قرار نخواهد گرفت.
در برخی شرایط، کودکان ممکن است نیاز به برداشتن تخمدان آسیب دیده به دلیل محل یا اندازه کیست داشته باشد. این ممکن است کمتر از 10 درصد کاهش باروری در مراحل بعدی زندگی داشته باشد. پس از جراحی، متخصص زنان کودکان ممکن است آزمایشات سونوگرافی بعدی را توصیه کند. سونوگرافی برای اطمینان از اینکه کیست درموئید در تخمدان آسیب‌دیده عود نمی‌کند یا در تخمدان دیگر ایجاد نمی‌شود؛ استفاده می‌شود.
کیست درموئید پری اوربیتال
کیست درموئید دور چشم اغلب در زیر پوست نزدیک ابروی کودک ایجاد می‌شود. این بیماری در بدو تولد وجود دارد و با اندکی علائم شروع می‌شود. همانطور که این نوع از کیست درموئید خردسالان رشد می‌کند، ممکن است بتوانید آن را ببینید و احساس کنید. وقتی کیست کوچک است، بعید است که دید کودک را مسدود یا مشکلات دیگری ایجاد کند. برداشتن این کیست‌ها برای جلوگیری از عفونی شدن آنها مهم است.
متخصصان اطفال اغلب بیماران مشکوک به کیست دور چشم را به چشم پزشک یا جراح پلاستیک ارجاع می‌دهند. ممکن است برای تایید تشخیص نیاز به توموگرافی کامپیوتری (CT) باشد. اگر کیست به طور کامل برداشته شود، دیگر رشد نخواهد کرد. ابروی کودک شما اغلب جای زخم جراحی را پنهان می‌کند.
کیست درموئید ستون فقرات
کیست درموئید ستون فقرات یکی دیگر از انواع کیست درموئید مادرزادی و بسیار نادر است. این کیست‌ها اغلب به آرامی رشد می‌کنند و به قسمت بیرونی نخاع متصل می‌شوند. این نوع از کیست اغلب با چشم قابل مشاهده نیستند و برآمدگی ایجاد نمی‌کنند که بتوانید احساس کنید.
کیست‌های درموئید ستون فقرات در کودکانی که سایر بیماری‌های ستون فقرات مانند میلومننگوسل (نوعی اسپینا بیفیدا) دارند، شایع‌تر است. در این کودکان، کیست‌ها اغلب در دوران بارداری یا درست پس از تولد در طی یک مطالعه تصویربرداری پزشکی (مانند سونوگرافی) تشخیص داده می‌شوند.
به ندرت، کیست درموئید ستون فقرات در حین پونکسیون کمری یا جراحی ستون فقرات ایجاد می‌شود. چنین کیست‌هایی اغلب تا زمانی که بزرگ نشوند و علائمی مانند درد یا مشکل در راه رفتن ایجاد کنند، کشف نمی‌شوند.
اگر کودک شما کیست درموئید ستون فقرات دارد، جراح مغز و اعصاب کودکان می‌تواند کمک کند. اغلب برداشتن کیست توصیه می‌شود. کیست‌های درموئید نخاعی اگر نزدیک یک ساختار حیاتی در نخاع باشند، همیشه نمی‌توانند به طور کامل حذف شوند. در این شرایط، جراح مغز و اعصاب اطفال تا حد امکان با خیال راحت کیست را برمی‌دارد.
آنها به طور منظم تصویربرداری بعدی را سفارش می‌دهند. کیست ممکن است به رشد خود ادامه دهد. ممکن است روزی کودک برای کاهش یا برداشتن آن نیاز به جراحی دیگری داشته باشد.
اکثر کیست درموئید کودک قبل از 5 سالگی تشخیص داده می‌شوند. حدود 40 درصد از کیست‌های درموئید در بدو تولد تشخیص داده می‌شوند. اگر پزشک اطفال معتقد است فرزند شما ممکن است کیست درموئید داشته باشد، قدم بعدی مراجعه به جراح اطفال، جراح پلاستیک یا جراح مغز و اعصاب کودکان است.
پزشک متخصص کودک شما اغلب کیست درموئید را بر اساس شکل ظاهری و مکان آن تشخیص می‌دهد. او به کیست و ناحیه مجاور نگاه می‌کند. ممکن است کودک شما به آزمایش های تصویربرداری نیاز داشته باشد تا بفهمد آیا کیست به بافت دیگری در سر و گردن متصل است یا خیر. آزمایشات ممکن است شامل اشعه ایکس، سی تی اسکن و امآرآی باشد.
متخصص کیست درموئید را بررسی و برای کسب اطلاعات بیشتر، آزمایش‌های تصویربرداری را تجویز می‌کند.
تصویربرداری می‌تواند شامل سی‌تی‌اسکن، امآرآی یا هر دو باشد. اگر کیست در ناحیه لگن قرار داشته باشد، متخصص ممکن است سونوگرافی از لگن یا واژن را تجویز کند.
برای تشخیص کیست درموئید مادرزادی تصویربرداری به موارد زیر کمک می‌کند:
- تأیید رشد یک کیست درموئید
- رد هر نوع تومور و عفونت مربوطه
- بررسی آسیب کیست به بافت اطراف یا لمس وریدهای بزرگ؛ مواردی که می‌تواند جراحی را پیچیده کند.
- برداشتن کیست درموئید
متخصصان، جراحی را برای برداشتن کیست درموئید خردسالان توصیه می‌کنند. در اکثر مواقع، جراحی باید زودتر انجام شود اما اگر کودک کمتر از یک سال سن داشته باشد، جراح ممکن است انتظار را توصیه کند زیرا جراحی نیاز به بیهوشی عمومی دارد. اغلب اوقات، جراحی برای برداشتن کیست درموئید مادرزادی ساده است و حدود 30 دقیقه طول می‌کشد. کودک شما اغلب همان روز می‌تواند به خانه برود.
اگر کیست درموئید به استخوان حمله کرده باشد یا در نزدیکی یک سیاهرگ بزرگ قرار گرفته باشد، جراحی زمان بیشتری می برد. ممکن است شامل استفاده از سیمان استخوان یا صفحه تیتانیوم برای بازسازی استخوان آسیب دیده باشد. جراح کودک را برای یک شب در بیمارستان بستری می کند تا تحت نظر باشد.
کودک حدود دو هفته پس از جراحی برای بررسی زخم به کلینیک جراحی باز خواهد گشت. آنها سه ماه دیگر به جراح مراجعه خواهند کرد تا مطمئن شوند همه چیز خوب به نظر می‌رسد.
اگر کیست درموئید روی فونتانل (نقطه نرم) نوزاد رخ داده باشد، جراح ممکن است بخواهد کودک را حدود یک سال پس از جراحی ببیند. پس از برداشتن کیست درموئید خردسالان با جراحی، بعید است که دوباره رشد کند. کمتر از 5 درصد کیست‌های درموئید بعد از جراحی عود می‌کنند.
انواع کیست درموئید خردسالان که بدون درمان رها می‌شوند، به بزرگ شدن ادامه می‌دهند. اگر این کیست‌ها زخمی و یا دیواره کیست پاره شود، محتویات کیست نشت‌کننده بافت‌های اطراف را تحریک می‌کنند و باعث درد، تورم و احتمالا زخم در بدن کودک شما می‌شوند. کیست‌های درموئید درمان نشده ممکن است گاهی عفونی شوند و نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک یا برداشتن فوری جراحی داشته باشند.
کیست درموئید (Dermoid Cyst) یک تومور خوش‌خیم و مادرزادی است که معمولاً در زمان تولد وجود دارد. این کیست‌ها از سلول‌های پوستی، غدد چربی، مو و گاهی دندان تشکیل شده‌اند و به دلیل گیر افتادن سلول‌های پوست در طی رشد جنین ایجاد می‌شوند. در کودکان، این کیست‌ها معمولاً در ناحیه سر، صورت (به‌خصوص اطراف چشم)، گردن یا دنبالچه دیده می‌شوند.
به‌طور معمول، توصیه می‌شود کیست درموئید در دوران نوزادی یا اوایل کودکی (حدود ۶ تا ۱۲ ماهگی یا زودتر در صورت تشخیص) برداشته شود. هرچه جراحی زودتر انجام شود، خطر عفونت یا رشد بیشتر کیست و عوارض احتمالی کمتر می‌شود.
با این حال، زمان دقیق جراحی به محل کیست، اندازه آن، وجود علائم، و نظر پزشک جراح بستگی دارد.
علائم کیست درموئید ممکن است بسته به محل آن متفاوت باشد، اما معمول‌ترین علائم شامل موارد زیر است:
- وجود توده نرم، بدون درد و متحرک زیر پوست
- رشد آهسته توده در طول زمان
- در برخی موارد، قرمزی، التهاب یا خروج ترشحات در صورت عفونت
- در نواحی حساس مانند اطراف چشم، ممکن است باعث فشار روی بافت‌های اطراف شود
انواع مختلف کیست درموئید بسته به محل تشکیل‌شان عبارت‌اند از:
- کیست درموئید پری‌اوربیتال (اطراف چشم): شایع‌ترین نوع در کودکان
- کیست درموئید خط میانی بینی: ممکن است به ساختارهای عمقی‌تر مغز متصل باشد
- کیست درموئید پشت گوش یا در ناحیه گردن
- کیست درموئید ناحیه دنبالچه (کیست پیلونیدال): بیشتر در نوجوانان دیده می‌شود، اما می‌تواند مادرزادی باشد
تشخیص این کیست‌ها معمولاً از طریق معاینه بالینی انجام می‌شود. در صورت شک به درگیری عمقی‌تر یا ارتباط با مغز یا سینوس‌ها، ممکن است انجام تصویربرداری مانند MRI یا CT scan توصیه شود. در نواحی نزدیک به چشم یا خط میانی صورت، تصویربرداری اهمیت ویژه‌ای دارد.
جراحی بهترین راهکار برای کیست درموئید مادرزادی
بله، جراحی تنها و مؤثرترین درمان کیست درموئید است. طی این عمل، کل کیست به‌طور کامل خارج می‌شود تا از عود آن جلوگیری شود. این جراحی معمولاً سرپایی است و کودک همان روز مرخص می‌شود. انجام جراحی در سن پایین‌تر باعث کاهش جای زخم و عوارض احتمالی می‌شود.
اگر کیست درموئید خردسالان درمان نشود، چه اتفاقی می‌افتد؟
در صورتی که کیست درمان نشود:
- ممکن است به تدریج بزرگتر شود
- خطر عفونت و تشکیل آبسه افزایش می‌یابد
- در نواحی خاص مانند چشم یا بینی، ممکن است به بافت‌های حیاتی آسیب بزند
- در صورت ترکیدن یا سوراخ شدن کیست، ممکن است عوارض شدیدی مانند التهاب یا عفونت گسترش پیدا کند
سخن پایانی
کیست درموئید در کودکان اغلب با توده‌ای کوچک، ساکت و بدون درد آغاز می‌شود؛ چیزی که شاید در ابتدا توجه زیادی جلب نکند. این کیست‌ها معمولاً هنگام تولد وجود دارند یا در ماه‌های اولیه زندگی ظاهر می‌شوند. بسته به محل قرارگیری، ممکن است روی ابرو، پلک، بینی یا حتی در تخمدان‌ها دیده شوند.
اگرچه بیشتر موارد کیست‌های درموئید خوش‌خیم‌اند و رشد کندی دارند، اما نادیده گرفتن آنها، به‌ویژه در مناطق حساس مانند مغز یا تخمدان، می‌تواند مشکل‌ساز شود. وقتی والدین متوجه چنین توده‌ای در بدن کودک می‌شوند، طبیعی است که دچار اضطراب شوند. با این حال، جای نگرانی نیست؛ چرا که با انجام سونوگرافی، MRI یا معاینه دقیق می‌توان نوع و رفتار کیست را مشخص کرد.
در مواردی که کیست باعث درد، التهاب یا فشار به بافت‌های اطراف شود، جراحی توصیه می‌شود و نتایج معمولاً رضایت‌بخش‌اند. انتخاب پزشک مجرب در این مسیر بسیار اهمیت دارد.
مراجعه به متخصصی که تجربه کافی در درمان کیست‌های نادر کودکان دارد – به‌ویژه در موارد تخمدانی – می‌تواند هم آرامش‌خاطر والدین را فراهم کند و هم سلامت آینده کودک را تضمین نماید.