علائم کیست تخمدان سمت چپ با چه بیماری‌هایی اشتباه میشود؟
درد مبهم در سمت چپ پایین شکم، احساس سنگینی لگن یا حتی تغییرات ناگهانی در چرخه قاعدگی، همگی میتوانند زنگ هشدارهایی باشند برای بررسی دقیق‌تر سلامت تخمدانها. اما آیا این نشانه‌ها حتماً به معنای وجود کیست هستند؟ و اگر کیستی وجود دارد، علائم کیست تخمدان چپ چه تفاوتی با کیستهای دیگر دارد؟ کیستها بسته به محل و نوع‌شان، میتوانند علائم متنوعی داشته باشند، که گاه حتی با بیماری‌های گوارشی یا ادراری اشتباه گرفته میشوند. شناخت علائم و توجه به سمت درد میتواند در تشخیص به‌موقع بسیار مؤثر باشد. اگر در ناحیه لگن یا شکم سمت چپ خود احساس درد یا فشار مداوم دارید، بهتر است از حدس زدن دست بکشید و با یک متخصص مشورت کنید. کمک گرفتن از بهترین دکتر زنان برای کیست تخمدان در تهران میتواند قدم اول در مسیر رسیدن به آرامش و سلامت واقعی باشد.
آنچه در ادامه میخوانید:
تخمدانها از اعضای دستگاه تولید مثل خانم‌ها هستند که هورمون‌های زنانه را تولید میکنند. بروز کیست تخمدان دربین افراد رایج بوده و دارای انواع مختلفی میباشد. برای بررسی و در صورت نیاز درمان نشانه‌های کیست تخمدان چپ باید به متخصص زنان مراجعه گردد. در بیشتر موارد، کیستها علامت و دردی نداشته اما چنانچه فرد درد یا ناراحتی طولانی مدت داشته باشد احتمال دارد این عارضه از علائم مشکوک به کیست در تخمدان چپ رخ داده باشد.
دلیل بروز بیشتر کیستها مشکل در تخمک گذاری میباشد. متخصص زنان با انجام سونوگرافی و معاینات لگن میتواند وجود کیست را تشخیص دهد. لازم به ذکر است برخی از کیستها می توانند به قدری رشد کنند که سبب ایجاد فشار یا حتی درد شوند. برخی از نشانه‌های کیست تخمدان چپ شامل درد شکم، حرکات دردناک روده، درد لگن قبل یا در طول پریودی، بی‌نظمی در قاعدگی، رابطه جنسی دردناک، حساسیت سینه، درد در ناحیه کمر یا ران، حالت تهوع و استفراغ، مشکل در دفع و تخلیه روده، تکرر ادرار، تورم و التهاب شکم و بروز مشکلات در باروری می شوند. در برخی موارد کیست تخمدان چپ میتواند علائمی مانند درد شدید یا تیز لگن، غش، تب، سرگیجه شدید و تنفس سریع و پی‌درپی را ایجاد کند که نیاز به مراقبتهای پزشکی باشد. این علائم ممکن است در اثر پارگی کیست یا پیچ خوردگی تخمدان ایجاد گردند. علائم کیست تخمدان در هر فرد بسته به شرایط و نوع کیست ایجاد شده متفاوت خواهد بود. به همین جهت معمولا برای درمان کیستها از یک روش واحد استفاده نمیشود.
کیستهای عملکردی یا فانکشنال در تخمدان سبب بروز مشکلات جدی نشده و با روشهای درمانی به سادگی برطرف میشوند. این کیستها در اثر خلل در سیکل تخمک گذاری رخ می دهد و با بروز سیست آدنوم موسینوس تخمدان، سیست آدنوم سروز تخمدان،کیست پارااوارین، کیست تخمدان هموراژیک، کیستهای آندومتریوز و کیست درموئید همراه است. در بیشتر موارد کیستهای تخمدان ایجاد شده در افراد از نوع عملکردی بوده و در اثر بروز مشکل در سیکلهای قاعدگی ایجاد می شوند. کیستهای تخمدان معمولا خوش‌خیم بوده و مشکل خاصی را برای فرد به همراه نخواهندداشت. از انواع این کیستها می توان کیست فولیکولی، کیستهای درموئید، کیست جسم زرد و آندومتریوز را نام برد که در ادامه به شرح آنها می پردازیم.
برخی افراد به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند که در اثر این عارضه تخمدانها حاوی تعداد زیادی کیست کوچک میشوند. درصورتی که کیستها کوچک باشند درمان خاصی تجویز نمی شود، اما درصورت بزرگ شدن آنها معمولا انجام عمل جراحی تجویز می شود و این سندروم می تواند در برخی افراد سبب نازایی گردد.
برای بررسی علائم درد تخمدان چپ و کیست بهتر است درباره آناتومی تخمدانها صحبت کنیم. تخمدانها در دو طرف رحم قرار گرفته و هورمون هایی مانند پروژسترون و استروژن تولید می کنند که در هر سیکل قاعدگی سالم، یک تخمک از تخمدانها خارج خواهد شد. در افراد مبتلا به کیست، تخمک از بدن خارج نشده و کیست ایجاد میشود. کیستها حاوی مایع بوده و در داخل یا روی تخمدان رشد خواهند کرد و در بیشتر موارد کیستها علامتی نداشته و حداکثر تا دوماه از بین میروند. در برخی موارد این کیستها با ایجاد درد همراه هستند. در صورت مراجعه به متخصص زنان علائم کیست تخمدان خطرناک بررسی و بسته به شرایط شیوه درمانی مناسب تجویز خواهد شد. توصیه می شود در صورت داشتن خونریزی های شدید و بزرگ شدن تخمدان سریعا به متخصص زنان مراجعه گردد زیرا رشد کیست با علائم و عوارض مشخصی همراه است.
کیستهای تخمدان از نظر ابعادی متفاوت بوده و عوارض آنها نیز به ابعاد آنها بستگی خواهد داشت. در بیشتر موارد کیستها کوچکتر از 5 سانتی متر هستند که دراین شرایط درمان خاصی نیاز نیست و در صورت بزرگتر بودن آنها بسته به شرایط شیوه درمانی مناسب تجویز میشود. باید اشاره کنیم که کیستهای بزرگتر از ۱۰ سانتیمتر می توانند با بروز عوارضی مانند پارگی کیست، درد، فشار بر دیگر قسمتهای بدن و نازایی همراه باشند. عوامل مختلفی در بروز کیست تخمدان نقش دارند. این عوامل در شیوه درمانی کیست تاثیر زیادی دارند به همین جهت بررسی و تشخیص آنها از اهمیت زیادی برخوردار است. این عوامل شامل:
مشکلات هورمونی
کیستهای تخمدان عملکردی در اثر تغییرات هورمونی ایجاد شده و معمولا بدون نیاز به درمان برطرف میگردند. البته علل دیگر بروز این کیستها داروهای درمان نازایی مانند کلومیفن نیز میباشد.
آندومتریوز
افرادی که به اندومتریوز دچار هستند میتوانند به کیستهای شکلاتی مبتلا گردند. در اثر این عارضه سلول‌های اندومتریال رحم در فضایی خارج از رحم رشد میکنند و میتوانند به کیست تبدیل شوند. این کیستها معمولا در زمان پریودی یا در حین انجام رابطه جنسی دردناک میگردند.
بارداری
کیست تخمدان به صورت طبیعی در ابتدای دوران بارداری ایجاد میشود تا به تقویت بارداری تا زمان تشکیل جفت کمک نماید. در برخی موارد این کیست روی تخمدان تا اواخر بارداری می ماند و باید برداشته شود.
عفونت‌های شدید لگنی
از علل بروز کیست تخمدان میتوان به عفونت‌های شدید لگنی اشاره کرد. عفونت میتواند به تخمدانها و لوله‌های رحمی سرایت کنند و کیست را ایجاد نماید.
سابقه قبلی
در صورتی که فرد درگذشته به کیست تخمدان مبتلا بوده باشد، احتمال ایجاد یک کیست جدید نیز افزایش پیدا میکند. باید توجه داشت که علت تشکیل یک کیست در هر فرد متفاوت خواهد بود و این موضوع توسط پزشک تشخیص داده میشود. برخی از انواع کیستها در اثر عوامل مختلفی ایجاد می شوند که در ادامه بیشتر به آن می پردازیم.
کیست تخمدان عملکردی
از اصلی ترین انواع کیستهای تخمدان عملکردی ها هستند که به دو دسته لوتئوم (جسم زرد) و فولیکولی (ساده) تقسیم میشوند. کیستهای عملکردی خطری نداشته و معمولا بدون نیاز به شیوه درمانی برطرف میشوند. تخمک پس از اینکه از تخمدان خارج میشود حرکت میکند تا با اسپرم بارور شود. پس از خارج شدن تخمک، فولیکول می‌ترکد که در برخی موارد فولیکول مایع خود را تخلیه نمیکند و این مایع میتواند تبدیل به کیست شود. این کیستها معمولا پس از چندماه بدون نیاز به درمان از بین میروند.
کیست لوتئوم
کیست لوتئوم در مورد کمی رخ میدهند. پس از آزاد شدن تخمک، بافت‌هایی به اسم کورپوس لوتئوم باقی میمانند که میتوانند تشکیل کیست بدهند. کیست لوتئوم زمانی که کورپوس لوتئوم با خون پر شود ایجاد میشود و معمولا پس از چندماه ازبین میرود. در برخی موارد ممکن است این نوع کیستها بترکند و درد ناگهانی و خونریزی داخلی را به همراه داشته باشند.
کیست درموئید
این نوع کیست نیز از انواع خوش‌خیم کیستهای تخمدان است که از سلول‌های تخمک‌ساز ایجاد میشوند و حاوی پوست، مو و.. هستند.
کیست سیست آدنوما
کیست سیست آدنوما از سلول‌هایی که بخش خارجی تخمدان را می‌پوشانند تشکیل میشود. بعضی از این کیستها حاوی ماده ضخیم و مخاطی مانندی هستند و برخی دیگر مایع شبیه آب خواهندداشت. این کیستها به طور رایج در افراد بالای 40 سال مشاهده می شوند.
در بیشتر موارد پزشک درمان خاصی را برای درمان کیستهای تخمدان تجویز نمی کند تا کیست خودبه‌خود از بین برود. اما در مواردی ممکن است کیست از بین نرود و پزشک از روش تجویز دارو استفاده نماید. درصورتی که کیست به قدری بزرگ شود که قدرت باروری فرد به خطر بیفتد، پزشک انجام عمل جراحی را توصیه میکند. روشهای رایج درمان نشانه‌های کیست تخمدان چپ شامل:
داروهای ضد بارداری
در صورتی که فرد به طور مداوم دچار کیستهای تخمدان شود، پزشک متخصص مصرف داروهای ضد بارداری را برای توقف روند تخمک گذاری تجویز خواهد کرد. باید توجه شود که داروها میتوانند در روند سیکل قاعدگی مشکل ایجاد نمایند.
لاپاراسکوپی
درصورتی که کیست کوچک باشد و نتیجه آزمایشات انجام شده غیرسرطانی بودن کیست را تایید کنند،، پزشک با انجام لاپاراسکوپی کیست را با حداقل تهاجم از تخمدان خارج میکند.
لاپاراتومی
در صورتی که ابعاد کیست تخمدان بزرگ باشد، متخصص زنان با یک برش بزرگ در شکم کیست را از تخمدان خارج خواهد کرد. متخصص پیش از جراحی، بیوپسی انجام میدهد و چنانچه مشخص شود کیست تخمدان از نوع سرطانی است، به جای عمل لاپاراتومی ساده ، هیسترکتومی می شود و تخمدان نیز همراه کیست از بدن خارج میشود.
باوجود اینکه به طوررایج کیستهای تخمدان با دارو برطرف میگردند اما دربرخی موارد پزشک با توجه به شرایط انجام عمل جراحی را توصیه میکند. است. در عمل جراحی ممکن است کیست یا تخمدانها برداشته شوند. به طور رایج کیستهای پایدار، کیست تخمدان پیچیده، کیست تخمدان ساده بزرگتر از 10 سانتیمتر و کیست تخمدان پیچیده بزرگتر از 5 سانتیمتر نیاز به انجام عمل جراحی دارند. معمولا این کیستها خوش خیم بوده و سرطانی نمی شوند. اما در سنین یائسگی کیست‌هایی که ایجاد میشوند معمولا سرطانی بوده و نیاز به درمانهای جدی‌تری دارند. کیستهای بدخیم با انجام سونوگرافی و معاینات تشخیص داده شده و درمان خواهد شد. در این شرایط برای درمان، بافت به طور کامل برداشته میشود و حتی در برخی موارد نیاز است تخمدان نیز برداشته شود.
افراد باید توجه داشته باشند که کیستهای تخمدان قابل پیشگیری نخواهند بود و با انجام معاینات و مراجعات دوره‌ای به متخصص زنان تشخیص داده میشوند. این موضوع در افرادی که سابقه سندروم تخمدان پلی کیستیک دارند باید جدیتر انجام شود. توصیه میشود در صورت داشتن علائم درد تخمدان چپ و کیست که شامل تغییرات در سیکل قاعدگی، از دست دادن اشتها، درد لگنی مداوم، کاهش وزن غیر قابل توضیح و نفخ شدید میشوند باید سریعا به متخصص زنان مراجعه شود تا کیست بررسی شده و در صورت نیاز درمان مناسب صورت گیرد.
کیست تخمدان از مشکلات شایع در بانوان می باشد که معمولا هر فرد در طول زندگی خود حداقل یک مرتبه به آن مبتلا میگردد. استفاده از گزینه‌های درمانی مختلف بدون تهاجمی نیز در درمان نشانه‌های کیست تخمدان چپ موثر خواهد بود و معمولا نیازی به جراحی نیست. استفاده از درمانهای گیاهی کیست تخمدان نیز در کاهش علائم کیستهای تخمدان موثر هستند اما باید توجه داشت که این روشها نمی توانند جایگزین روشهای تجویزی پزشک باشند و تنها میتوانند به عنوان روشهای درمان مکمل مورد استفاده قرار گیرند.
کیست تخمدان یک مشکل شایع در بین زنان است که در اثر عوامل مختلفی ایجاد می شود. در صورت بروز علائمی که در این مقاله نیز به آنها اشاره شد، باید به متخصص زنان مراجعه شود.
1- گرما درمانی
استفاده از کمپرس گرم برای کاهش درد کیست و گرفتگی قاعدگی مورد استفاده قرار میگیرد. این روش می تواند به اندازه داروهای مسکن در کاهش درد موثر باشد. همچنین می توان از حوله گرم برای کاهش درد استفاده کرد.
2- مصرف بادام در رژیم غذایی
بادام به دلیل داشتن منیزیم بالا برای رفع دردهای مزمن عضلانی موثر خواهد بود. مصرف روزانه بادام برای تامین منیزیم مورد نیاز بدن توصیه میشود. بادام را میتوان به صورتهای مختلف استفاده کرد.
3- حمام نمک اپسوم برای کاهش گرفتگی
حمام آب گرم و همچنین استفاده از نمک اپسوم در وان حمام میتواند در کاهش دردهای ناشی از کیستهای تخمدان موثر باشد. مصرف نمک اپسوم در کنار آبگرم تاثیر آن را دوچندان میکند.
4- چای زنجبیل
استفاده از گیاه زنجبیل برای درمان کیست تخمدان در طب سنتی توصیه اکید شده است. این گیاه در کاهش التهاب و تسکین درد و گرفتگی موثر خواهد بود. همچنین به دلیل داشتن خواص آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی مصرف آن توصیه میشود. تحقیقات نشان داده است که مصرف زنجبیل می تواند از رشد سلول‌های سرطانی تخمدان جلوگیری کرده و در پیشگیری از سرطان نیز موثر خواهد بود.
5- نوشیدن چای بابونه
در طب سنتی مصرف چای بابونه برای درمان سریع کیست تخمدان توصیه گردیده است. مصرف این چای همچنین در کاهش چشمگیر علائم درد تخمدان چپ و کیست موثر است. گیاه بابونه به دلیل داشتن خاصیت ضد التهابی در برطرف کردن گرفتگی عضلات موثر بوده و دردهای ناشی از کیست را تسکین می بخشد.
6- درمان کیست تخمدان با سیر
مصرف سیر برای درمان مشکلات مختلفی دربدن مفید میباشد. سیر را میتوان به روشهای مختلفی در برنامه غذایی خود قرارداد. سیر حاوی ویتامین و مواد مغذی است و یک آنتی‌بیوتیک قوی و طبیعی میباشد که برای درمان کیستهای تخمدان موثر خواهد بود. فواید سیر برای درمان نازایی نیز اثبات شده است.
7- درمان علائم مشکوک به کیست در تخمدان چپ با سرکه سیب
کیست تخمدان به طور رایج در اثر بهم خوردن سیکل قاعدگی ایجاد می گردد. مصرف سرکه سیب یا هر ماده دیگری که این برهم ریختگی را تنظیم نماید در کاهش نشانه‌های کیست تخمدان چپ موثر میباشد. مصرف سرکه سیب برای درمان کیست تخمدان به دلیل افزایش سطح هورمون‌های آندروژنیک در بدن توصیه شده است. مصرف روزانه این ماده برای استفاده از خواص آن توصیه میشود.
8- زردچوبه
زردچوبه به دلیل داشتن کورکومین دارای خواص ضد التهابی قوی است و طبق تحقیقات انجام شده در کاهش سرعت رشد بافت اندومتریال و علائم التهابی نقش موثری خواهد داشت. مصرف زردچوبه برای جلوگیری از بسیاری از بیماریها توصیه شده میشود.
9 -پوست درخت کاج
پوست درخت کاج نیز در کاهش علائم درد تخمدان چپ و کیست موثر است. طبق مطالعات انجام شده مصرف عصاره پوست این ماده همراه با داروهای ضدبارداری سبب کاهش درد ناشی از بیماری خواهد شد. همچنین داروهای گیاهی حاوی پوست درخت کاج نیز در کاهش دردهای ناشی از کیستهای تخمدان موثر هستند.
10- روغن کرچک
تاثیر روغن کرچک برای درمان کیستهای تخمدان اثبات گردیده است. این روغن برای کاهش درد و پیش از شروع خونریزی مورد استفاده قرار میگیرد. ماساژ روغن کرچک روی شکم برای کاهش علائم کیست موثر است.
11- تغییرات در رژیم غذایی
استفاده از یک رژیم غذایی متعادل و مناسب میزان ابتلا به کیستهای تخمدان را کاهش میدهد. مصرف غذاهای فرآوری‌شده و غذاهای حاوی کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده ینز سبب افزایش ابتلا به کیستهای تخمدان میشوند و همچنین در تشدید علائم کیست تخمدان در پریودی نیز نقش دارند. بهتراست افراد در رژیم غذایی خود مصرف سبزیجات، میوه‌ها و آجیل، پروتئین‌های بدون چربی مانند ماهی، توفو و مرغ و ادویه‌های ضد التهاب مانند زردچوبه، روغن زیتون و انواع ویتامین‌ها را به میزان کافی قرار داده تا کیستهای تخمدان تا حد زیادی کنترل گردند.
کیست های تخمدان معمولا با استفاده از روشهای درمانی غیر تهاجمی درمان می شوند و جای نگرانی وجود ندارد. به همین دلیل توصیه میشود در صورت مشاهده علائم آنها سریعا به متخصص زنان مراجعه کرده تا در صورت نیاز و با توجه به شرایط فردی روش درمانی مناسب تجویز گردد. در صورت مراجعه دیرهنگام ممکن است کیست رشد کند و به قدری بزرگ شود که عوارضی از جمله پاره شدن را برای فرد به همراه داشته باشد. همچنین ممکن است کیست سرطانی شود و سلامتی فرد را تهدید نماید.
علائم مشکوک به کیست در تخمدان چپ ممکن است بسته به اندازه، نوع، و محل دقیق کیست متفاوت باشد. برخی از علائم رایج عبارتند از:
- درد یا احساس سنگینی در سمت چپ پایین شکم
- نفخ یا احساس پری شکم
- چرخه قاعدگی نامنظم
- درد هنگام رابطه جنسی
- درد لگنی پیش از شروع قاعدگی یا در حین آن
- تکرر ادرار یا دشواری در تخلیه کامل مثانه
- تهوع یا استفراغ (در صورت پیچ خوردگی یا ترکیدن کیست)
علت بروز کیست تخمدان چپ
عوامل مختلفی ممکن است در تشکیل کیست تخمدان نقش داشته باشند، از جمله:
- تخمک‌گذاری طبیعی: در زنان در سن باروری، فولیکول‌ها ممکن است به‌جای ترکیدن و آزاد کردن تخمک، به کیست تبدیل شوند.
- عدم تعادل هورمونی: به‌ویژه افزایش استروژن یا پروژسترون
- بارداری: برخی کیستها در اوایل بارداری شکل می‌گیرند.
- اندومتریوز یا تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
- مصرف داروهای باروری مانند کلومیفن
درمان نشانه‌های کیست تخمدان چپ
درمان بسته به نوع، اندازه، و شدت علائم کیست متفاوت است:
- مراقبت انتظاری: در بسیاری از موارد، به‌ویژه کیستهای عملکردی، بدون درمان خاصی در طی چند هفته تا ماه از بین میروند.
- داروهای ضد درد: مانند ایبوپروفن برای کاهش درد
- قرص‌های جلوگیری از بارداری: برای تنظیم هورمون‌ها و جلوگیری از تشکیل کیستهای جدید
- جراحی: در صورت بزرگ بودن کیست، پیچ خوردگی، ترکیدن یا مشکوک بودن به بدخیمی، ممکن است نیاز به لاپاراسکوپی یا جراحی باز باشد.
درمانهای خانگی علائم درد تخمدان چپ و کیست
اگر کیست کوچک و بدون خطر باشد، برخی درمانهای خانگی میتوانند به کاهش علائم کمک کنند:
- کمپرس گرم: قرار دادن کیسه آب گرم روی ناحیه لگن برای تسکین درد
- نوشیدن دمنوش‌های گیاهی: مانند چای بابونه، زنجبیل یا نعناع برای کاهش التهاب و درد
- رژیم غذایی متعادل: کاهش مصرف قند و غذاهای فرآوری‌شده، افزایش مصرف میوه، سبزیجات، و غذاهای ضدالتهاب
- ورزش سبک: مانند پیاده‌روی یا یوگا برای بهبود گردش خون لگنی
- کاهش استرس: از طریق مدیتیشن، تنفس عمیق، یا خواب کافی
⚠️ در صورت بروز علائمی چون درد شدید ناگهانی، تب، تهوع شدید یا خونریزی غیرطبیعی، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
سخن پایانی
علائم کیست تخمدان چپ ممکن است در ابتدا بسیار مبهم و گمراه‌کننده باشند؛ از درد خفیف و گذرا در ناحیه لگن گرفته تا احساس سنگینی، نفخ شکم یا تغییر در نظم قاعدگی. گاهی این علائم به‌قدری شبیه به اختلالات گوارشی یا ادراری هستند که بیمار حتی به ذهنش خطور نمیکند که مشکل از تخمدان‌هاست. در موارد پیشرفته‌تر، درد شدید ناگهانی، تهوع یا تب میتواند نشان‌دهنده پیچ‌خوردگی یا پارگی کیست باشد که نیاز به اقدام فوری دارد.
به‌طور خاص، اگر این علائم در سمت چپ شکم احساس شود، احتمال درگیری تخمدان چپ مطرح است، اما بدون سونوگرافی دقیق نمی‌توان به‌طور قطعی نظر داد. آنچه اهمیت دارد، توجه به نشانه‌های بدن و بی‌توجه نگذاشتن علائم مکرر یا غیرعادی است. اگر این نشانه‌ها را تجربه می‌کنید، مراجعه به پزشک نه‌تنها از نگرانی‌تان می‌کاهد، بلکه میتواند از پیشرفت عارضه جلوگیری کند. انتخاب پزشک حاذق، خصوصاً کسی که در زمینه کیستهای تخمدان تجربه بالینی دارد، به شما اطمینان میدهد که در مسیر درستی قرار دارید. سلامت تخمدانها مستقیماً با کیفیت زندگی، باروری و آرامش روانی زنان در ارتباط است؛ پس با نشانه‌ها شوخی نکنید.