کیست تخمدان در دختران: باورهای غلط و واقعیت‌ها

یکی از ترس‌های خانواده‌ها در زمینه پزشکی کیست تخمدان در دختر است. کیست تخمدان در دختران، یکی از مسائل مهم و نگران‌کننده‌ای است که می‌تواند بر سلامت جسمی و روانی آنان تأثیر بگذارد. این عارضه که به شکل کیسه‌های پر از مایع در تخمدان ظاهر می‌شود، ممکن است بدون علائم باشد یا با نشانه‌هایی چون درد شدید، اختلالات قاعدگی و حتی ناباروری همراه شود. اگرچه شنیدن این مشکلات ممکن است حس نگرانی و تشویش را در شما برانگیزد، اما جای امیدواری است که روش‌های درمانی موثری برای رفع این بیماری وجود دارد.

در این مقاله، به بررسی دلایل بروز کیست تخمدان، علائم هشداردهنده، و راه‌های درمان پرداخته‌ایم. اگر به دنبال بهترین دکتر زنان برای کیست تخمدان در تهران هستید، این مقاله شما را با نکات کلیدی و راهکارهای علمی آشنا می‌کند تا با آرامش و اطمینان بیشتری این چالش را مدیریت کنید.

آنچه در ادامه این مقاله میخوانید:

 

علائم کیست‌های تخمدانی در دختران

این امکان وجود دارد که کیست‌های تخمدانی در دختران بدون علامت و نشانه‌های خاصی باشد، اما در برخی موارد ممکن است علائم و نشانه‌های زیر را ایجاد کند:

 درد شکم:

 درد پایین شکم یا در ناحیه تخمدان‌ها ممکن است به وجود آید. این درد می‌تواند مدت زمانی کوتاه یا مداوم باشد.

 نفخ شکم:

 افزایش حجم شکم یا احساس نفخ در منطقه شکمی.

 تغییر کردن دوره‌های قاعدگی:

کیست‌های تخمدان می‌توانند تغییرات در دوره‌های قاعدگی ایجاد کنند، از جمله قاعدگی نامنظم یا تغییرات در شدت و مدت دوره.

 افزایش وزن:

در برخی موارد کیست‌های تخمدان می‌توانند منجر به افزایش وزن ناشی از احتباس مایع در شکم شوند.
خونریزی غیرمعمول:
در برخی موارد، این عارضه یا سندرم ممکن است به ناحیه تخمدان‌ها آسیب برسانند و باعث خونریزی غیرمعمول در دوره قاعدگی شوند.

عوارض دستگاه ادراری و روده:

در موارد نادر، کیست‌های بزرگ تخمدان می‌توانند به عوارض دستگاه ادراری و روده منجر شوند و علائمی مانند ادرار‌ کردن ناکافی یا مشکلات روده‌ای ایجاد کنند.

علت کیست تخمدان در دختران جوان

برخی از علل شایع کیست تخمدان در دختران عبارتند از:

تنظیم هورمونی ناپایدار:

تغییرات در تنظیم هورمون‌های زنانه می‌توانند به ایجاد کیست تخمدان منجر شوند. این تغییرات ممکن است به علت نارسایی تخمدان یا اختلالات در چرخه قاعدگی اتفاق بیفتد.

سن دخترانه:

در دختران و زنان جوان، کیست‌های تخمدان اغلب به عنوان بخشی از فرآیند طبیعی تخمدان‌ها در دوران جوانی تشکیل می‌شوند. این کیست‌ها به عنوان کیست‌های تخمدانی جوانی یا کیست‌های کورپوس لوتئوم شناخته می‌شوند و بیشتر مواردی هستند که نیاز به درمان دارند.

پلی‌کیستیک تخمدان (PCOS):

 این یکی از اختلالات هورمونی است که امکان دارد باعث به وجود آمدن کیست‌های تخمدانی زیادی شود.نشانه‌های PCOS معمولاً قاعدگی سخت و بالا رفتن وزن است.

تروما یا آسیب فیزیکی:

آسیب به تخمدان به علت تصادفات یا جراحی‌های پیشین ممکن است منجر به تشکیل کیست تخمدان شود.

عوامل ژنتیکی:

 داشتن تاریخ خانوادگی از کیست‌های تخمدان می‌تواند عاملی برای افزایش خطر ابتلا به این مشکل باشد.

عوامل دیگر:

علل دیگری مانند التهاب تخمدان، عفونت‌های تخمدان، یا اختلالات در سیستم ایمنی نیز می‌توانند به ایجاد کیست تخمدان منجر شوند.
انواع کیست تخمدان در دختر
در دختران باکره، نوع کیست تخمدان معمولاً به علت تغییرات طبیعی در سطح هورمون‌ها و فعالیت تخمدان‌ها می‌باشد. برخی از انواع کیست تخمدان در دختران جوان  عبارتند از:

 کیست تخمدان ساده:
 این نوع کیست تخمدان بیشتر در دوران نوجوانی رخ می‌دهد و معمولاً بدون علائم خاصی است. این کیست‌ها معمولاً خودبخود از بین می‌رود و نیاز به درمان خاصی ندارند.

کیست کورپوس لوتئوم:

این نوع کیست تخمدان پس از تخمک‌گذاری رخ می‌دهد و معمولاً با علائم ملایمی همراه است. در صورت بزرگ شدن یا علائم نگران‌کننده داشتن، ممکن است نیاز به درمان دارویی یا جراحی داشته باشد.

کیست درموئید:

 این نوع کیست تخمدان معمولاً در اثر تغییرات طبیعی در سلول‌های تخمدان رخ می‌دهد و معمولاً بدون علائم خاصی است..

کیست مویی:

 این نوع کیست تخمدان معمولاً به علت انسداد مجرای تخمک‌گذاری رخ می‌دهد و می‌تواند با درد شدید شکم و علائم دیگر همراه باشد. در صورت بزرگ شدن یا علائم نگران‌کننده داشتن، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.

کیست تخمدان راست در دختر

کیست تخمدان راست در دختران یک مشکل پزشکی است که می‌تواند در تخمدان سمت راست شکل بگیرد. علت ایجاد این کیست‌ها ممکن است متنوع باشد، از جمله تنظیم هورمونی نامناسب، نارسایی تخمدان، یا عوامل دیگر.

علامت‌های کیست تخمدان راست شامل درد در ناحیه سمت راست پایین شکم ، تغییرات در دوره قاعدگی، سنگینی شکم، تورم شکم، یا علائمی مشابه دیگر مشکلات تخمدان باشد.

تشخیص دقیق کیست تخمدان راست نیاز به انجام معاینات پزشکی و تصاویر تشخیصی مانند سونوگرافی دارد. درمان نیز بستگی به نوع و اندازه کیست، علائم، و وضعیت عمومی دختر دارد. در برخی موارد، کیست‌های کوچک بدون علائم ممکن است تحت مشاهده پزشکی باقی بمانند، در حالی که در موارد دیگر، نیاز به درمان جراحی ممکن است واجد شود.
 منشا کیست تخمدان قبل از بلوغ

کیست‌های تخمدان می‌توانند در دختران قبل از بلوغ به دلایل مختلفی ایجاد شوند. در ادامه، برخی از این علل ذکر شده‌اند:

کیست‌های تخمدان معمول:

در برخی دختران، کیست‌های تخمدان ممکن است به صورت طبیعی و در اثر تغییرات طبیعی در تخمدان‌ها به وجود بیایند. این کیست‌ها معمولاً خوش‌خیم هستند و نیاز به درمان دارند.

مشکلات هورمونی:

تغییرات هورمونی در دوران کودکی می‌توانند منجر به ایجاد کیست‌های تخمدان شوند.

عوامل ژنتیکی:

 در برخی از خانواده‌ها، وراثتی ممکن است نقش داشته باشد و کیست‌های تخمدان به ارث رسیده باشند.

عوامل محیطی:

عواملی مثل تغذیه نامناسب یا تغییرات در سبک زندگی می‌توانند بر سلامت تخمدان‌ها تأثیر بگذارند و در نتیجه به ایجاد کیست‌های تخمدان در دختران قبل از بلوغ منجر شوند.

مشکلات دستگاه تخمدان-رحم:

احتمال دارد مشکلاتی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)  به ایجاد کیست تخمدان در دختران جوان منجر شوند.

 مشکلات هورمونی مرتبط با کیست تخمدان در دختر

دختران  (کسانی که تاکنون رابطه جنسی نداشته‌اند) نیز ممکن است به کیست‌های تخمدان دچار شوند، وکه یکی از عوامل دخیل در این موضوع تغییرات هورمونی است. دلایل متفاوتی وجود دارد که باعث این تغییرات هورمونی می‌شود:

 سندرم تخمدان پلی‌کیستیک :
یک مشکل هورمونی است که در دختران و زنان ممکن است رخ دهد. در این سندرم، دگرگون شدن هورمون‌ها مانند زیاد شدن مقدار تستوسترون و هورمون‌های LH (لوتئینیزه) و انسولین احتمال دارد عامل بوجود آمدن مشکلات کیستی تخمدانی در دختران جوان شوند.

 تغییرات هورمونی در مواقع قاعدگی:

دگرگون شدن هورمون‌های طبیعی در زمان قاعدگی به عنوان مثال ازدیاد هورمون‌های لوتئینیزه کننده و محرک فولیکول امکان دارد باعث به وجود آمدن کیست‌های تخمدانی مرتبط با سنین نوجوانی شوند. این کیست‌ها معمولاً کوچک و بی‌خطر هستند.

هورمون‌های تخمدان:
 تغییرات در هورمون‌های تخمدان می‌تواند به ایجاد کیست‌های تخمدان در دختران باکره منجر شود.علل این تغییرات متفاوت است.
مشکلاتی که ممکن است با تغییر هورمون به وجود آیند و به کیست‌های تخمدان منجر شوند عبارتند از:

 بالا رفتن مقدار هورمون‌های LH (لوتئینیزه) و FSH (فولیکول‌ستیمولانت):
 افزایش این هورمون‌ها می‌تواند به اضافه شدن تغییرات هورمونی در دوره قاعدگی و تخمک‌گذاری منجر شود.

 ارتباط هورمون‌های تخمدان و تخمک‌ها:
 تغییرات هورمونی می‌توانند به نرمال عمل کردن فرآیند تخمک‌گذاری ایجاد مشکل کنند و به ایجاد کیست‌های تخمدان منجر شوند.

 افزایش هورمون‌های تستوسترون:

در برخی موارد، افزایش هورمون‌های تستوسترون (هورمون جنسی مردانه) در دختران می‌تواند به ایجاد کیست‌های تخمدان منجر شود.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک :
 این سندرم ناشی از تغییرات هورمونی شدید در تخمدان‌ها است و ممکن است با تشکیل کیست‌های تخمدان همراه باشد.

مهم است بدانید که بسیاری از تغییرات هورمونی در دختران باکره کیست‌های تخمدان خطرناک نیستند و به تنهایی حل می‌شوند. در هر صورت، ایجاد کیست‌های تخمدان به تغییرات هورمونی برمی‌گردد که به صورت طبیعی یا ناشی از مشکلات سلامتی ممکن است رخ دهند. در صورت داشتن علائمی نگران‌کننده یا تغییرات در دوره‌های قاعدگی، بهتر است با یک پزشک متخصص مشورت کرده و ارزیابی هورمونی و سایر تست‌های مرتبط را انجام دهید. این ارزیابی می‌تواند به تشخیص دقیق و مدیریت مناسب کمک کند.
راهکارهای درمان کیست تخمدان در دختر
اندازه و نوع کیست در درمان عارضه کیست تخمدان در سنین پایین موثر اند. در موارد بیشتر، کیست‌های تخمدان در دختران کوچک و ‌خطر زیادی ندارند. اما در مواردی که کیست‌ها بزرگتر شده یا عوارضی ایجاد کرده باشند، ممکن است نیاز به درمان داشته باشد. راه‌های ممکن برای درمان کیست‌های تخمدانی مرتبط با سنین نوجوانی شامل موارد زیر می‌شود:

مشاهده و نظارت

 در مواردی که کیست تخمدان کوچک و بی‌خطر است و علائم جدی ایجاد نکرده، پزشک ممکن است تصمیم به مشاهده و نظارت داشته باشد. این به معنای انجام سونوگرافی مکرر برای ارزیابی اندازه و وضعیت کیست است.

داروها

 در برخی موارد، پزشک می‌تواند داروها معین کند تا به کاهش اندازه کیست یا به کنترل علائمی که ایجاد کرده‌اند کمک کنند.

 جراحی

 اگر کیست بسیار بزرگ شده یا علائم جدی نیاز به درمان دارند، ممکن است پزشک تصمیم به جراحی بگیرد. در جراحی، کیست تخمدان کوچک می‌شود یا به صورت کامل برداشته می‌شود. این جراحی به نام "کیستکتومی" شناخته می‌شود و ممکن است به روش لاپاروسکوپی (با استفاده از سوراخ‌های کوچک) انجام شود تا به جرح کمتری منجر شود.
داروهای مناسب برای کیست تخمدان در دختر
ابتدا درمان کیست‌های تخمدان در بانوان جوان را با دارو شروع می‌کنند، به جز در مواردی که کیست بسیار بزرگ باشد یا عوارض جدی ایجاد کرده باشد که نیاز به جراحی داشته باشد. داروهای معمولاً برای درمان کیست‌های تخمدان در دختران شامل موارد زیر می‌شوند:

داروهای کنترل هورمونی:
در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای کنترل هورمونی مانند تنظیم‌کننده‌های دوره قاعدگی (کانتراسپتیوها) تجویز کند.

 داروهای ضد التهابی:                   
در صورتی که کیست تخمدان به علت التهاب یا عفونت ایجاد شده باشد، پزشک ممکن است داروهای ضد التهابی تجویز کند.

داروهایی که برای کنترل قند خون استفاده می‌شوند:

 هنگامی که سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و قند خون و مقاومت به انسولین در بدن فردی وجود داشته باشد که در نهایت باعث ایجاد کیست‌های تخمدان در بانوان جوانشوند، برای درمان،داروهای متعددی مانند متفورمین ممکن است تجویز شوند.

داروهای افزایش تخمک‌گذاری:

در مواردی که دختران باکره به عنوان درمان ممکن است در آینده بخواهند باردار شوند و کیست‌های تخمدان باعث مشکلات در تخمک‌گذاری شده باشند، داروهایی مانند "کلومیفن" ممکن است تجویز شوند.

پیشگیری از توده‌های کیستی تخمدان در دختران

پیشگیری از کیست تخمدان در دختران باکره اغلب از طریق ترتیب سبک زندگی و مراقبت از سلامتی انجام می‌شود. در ادامه تعدادی از راهکارهای پیشگیری از کیست تخمدان برای دختران باکره ذکر شده است:

 تغذیه سالم:
 مصرف یک رژیم غذایی سالم که شامل میوه‌ها، سبزیجات، مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها، فیبر و کمترین میزان چربی اشباع شده است، می‌تواند به حفظ سلامت تخمدان‌ها کمک کند.

ساماندهی زمان قاعدگی:
درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک از طریق سازمان دادن دوره‌های قاعدگی می‌تواند منجر به پیشگیری از کیست‌های تخمدان شود. این تنظیم دوره قاعدگی با استفاده از داروها یا موارد دیگری انجام می‌شود.

مدیریت وزن:
 اگر چاق یا اضافه وزن دارید، کاهش وزن ممکن است به بهبود سلامت تخمدان‌ها کمک کند. برنامه تمرینی منظم و تغییر در رژیم غذایی می‌تواند به کاهش وزن و کنترل هورمون‌ها کمک کند.

کاهش استرس:
استرس می‌تواند تغییرات هورمونی در بدن ایجاد کند. تمرین‌های روزانه، روش‌های مدیریت استرس مثل یوگا و تکنیک‌های تنفس ممکن است به کاهش استرس و تعادل هورمونی کمک کند.

معاینات منظم:
 برای پیشگیری از مشکلات کیستی تخمدانی در دختران جوان و تشخیص زودرس مشکلات، معاینات دوره‌ای و مراجعات منظم به پزشک زنان ضروری است. این معاینات شامل سونوگرافی و بررسی‌های فیزیکی می‌شوند.

مراعات کردن علائم نگران‌کننده:

اگر دچار علائمی نظیر درد شدید شکم، خونریزی نامعمول و تغییرات نامعمول در دوره قاعدگی شوید، به پزشک متخصص مشورت کنید.

سخن پایانی
در نهایت، برای جلوگیری از بروز کیست تخمدان در دختر و حفظ سلامتی عمومی، مهم است که به تغذیه و وزن دختر خود توجه کنید و سعی کنید تا آن را در محدوده سالم نگه دارید. کیست تخمدان در دختران، هرچند در بسیاری از موارد بی‌خطر و قابل‌درمان است، اما می‌تواند زنگ خطری برای مشکلات جدی‌تر باشد. آیا می‌دانید بسیاری از والدین و دختران جوان تنها زمانی متوجه این عارضه می‌شوند که علائم آن شدت گرفته و فرصت‌های پیشگیری از پیامدهای طولانی‌مدت از دست رفته است؟

این نگرانی نباید شما را سردرگم کند؛ بلکه باید تلنگری باشد تا سلامت خود و عزیزانتان را در اولویت قرار دهید. اگر فرزندتان از دردهای دوره‌ای شکم، نامنظمی قاعدگی، یا تغییرات غیرعادی شکایت دارد، بهتر است این نشانه‌ها را نادیده نگیرید. کیست‌های تخمدانی در مراحل اولیه به راحتی قابل شناسایی و مدیریت هستند، اما به شرطی که به موقع برای تشخیص و درمان اقدام کنید.

در کلینیک ما، تیمی از متخصصان مجرب با جدیدترین روش‌های تشخیصی و درمانی آماده‌اند تا سلامت فرزند شما را تضمین کنند. وقت آن رسیده که به سوالات و نگرانی‌هایتان پاسخ دهید و آرامش خاطری برای آینده دخترتان فراهم کنید.

همین امروز قدم اول را بردارید؛ آینده سالم از این لحظه شروع می‌شود. برای اطلاعات بیشتر و رزرو وقت، با ما تماس بگیرید.