نکات مهمی که باید درباره کیست رحم زنان بدانید
در این مقاله قصد داریم به موضوع کیست رحم زنان بپردازیم. کیست رحم در واقع توده‌هایی هستند که در جداره‌های داخلی رحم شکل می‌گیرند. این توده‌ها بیشتر مواقع سرطانی نیستند و جان بیماران را تهدید نمی‌کنند. همه بانوان ممکن است این بیماری را تجربه کنند؛ اما این عارضه میان دختران شایع نیست؛ در واقع این توده‌ها در سال‌های باروری گریبانگیر زنان می‌شود. تغییر حالت کیست‌ها غیر ممکن است به این ترتیب احتمال سرطانی بودن آنها بسیار ناچیز است زنان برای تشخیص این عارضه و این نوع کیست‌ها می‌توانند با کمک بهترین دکتر زنان برای کیست تخمدان در تهران از روش‌های تشخیصی از جمله سونوگرافی بهره ببرند تا وجود یا عدم وجود کیست را تشخیص دهند.
فهرست مطالب
این بیماری در قالب کیست‌های غیر سرطانی در بافت‌های ماهیچه‌ای جداره رحم بروز می‌یابد. نام دیگر این عارضه میوم رحم، کیست رحم یا فیبروم رحم است. این نوع کیست‌ها می‌توانند به آرامی رشد کنند و تا سطح یا حفره رحم نیز خود را برسانند. در صورت کوچک بودن کیست‌ها جای نگرانی وجود ندارد، اما درمان آنها نیز ضروری است تا سلامتی کامل بیماران حفظ شود.
کسانی که درگیر این توده‌ها در ابعاد مختلف هستند، نشانه‌های گوناگونی را مشاهده می‌کنند؛ مثلاً ممکن است در چرخه قاعدگی خونریزی طولانی مدت را تجربه کنند که موجب ناراحتی بیماران می‌شود؛ زیرا با وجود این نوع کیست رحم حجم خونریزی قاعدگی نیز بیشتر از حالت طبیعی خواهد شد.
معمولاً در این دوره حساس دردهایی احساس می‌شود که با وجود کیست‌ها شدت درد در بخش‌های مختلف شکم و پشت کمر افزایش می‌یابد. امکان دارد بیماران در بخش پشت پاها هم دردهایی را متوجه شوند. این دسته از بیماران فشارهایی را بر روی مثانه یا روده متحمل می‌شوند که حالت سنگینی بیشتری به آنها دست می‌دهد. بالا رفتن وزن افراد نیز جزو نشانه‌های این عارضه است. برخی افراد به دلیل وجود کیست‌های متعدد به ناباروری دچار می‌شوند یا توانایی آنها در این رابطه کمتر از سایر افراد می‌شود.
این نوع توده‌ها باعث می‌شوند که شکم بزرگ‌تر از حد طبیعی به نظر برسد؛ چون تورم فراوانی را در این قسمت بدن به وجود می‌آورند. کسانی که به این بیماری دچار می‌شوند؛ اگر در میان دو چرخه قاعدگی با خونریزی متناوب مواجه شدند، نباید تعجب کنند. چرا که این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده کیست‌های درون رحم باشد.
یکی از شایع‌ترین علائم که به دنبال این توده‌ها ایجاد می‌شود لکه‌بینی قبل و بعد از قاعدگی است. این دست از بیماران ممکن است تکرر ادرار بگیرند یا زمانی که قصد ادرار کردن دارند در کشاله ران خود احساس فشردگی داشته باشند. نشانه‌هایی مانند یبوست و سقط جنین نیز می‌توانند به دنبال کیست رحم به وجود بیایند و حال بیماران را وخیم‌تر کنند.
توده‌هایی که در رحم خانم‌ها شکل می‌گیرند به یک نوع خاص ختم نمی‌شوند و انواع گوناگونی دارند. بروز این نوع کیست‌ها در بانوان چندان متداول نیست. معمولاً کیست‌هایی که در تخمدان رشد می‌کنند شیوع بیشتری دارند و افراد بسیاری درگیر این موضوع هستند. یکی از انواع کیست رحم بچه‌خوره نام دارد.
این نوع کیست به دلیل نقص‌هایی که در ژنتیک افراد وجود دارد در رحم رشد می‌کند. این توده در حقیقت نوعی جفت است که رشد غیر نرمال دارد و لایه عضلانی رحم را مورد حمله قرار می‌دهد. در ادامه انواع دیگر کیست‌ها را شرح می‌دهیم:
- برخی از کیست‌ها به دلیل مصرف داروهای مختلف در این ناحیه از بدن پدیدار می‌شوند؛ مثلاً بانوانی که از داروهای سرطان سینه استفاده می‌کنند، ممکن است کیست‌هایی را در میان لایه عضلانی و جداره رحم تجربه کنند؛ چون داروهایی مثل تاموکسیفن می‌توانند سبب رشد کیست‌ها شوند.
- کیست‌های آندومتریوز در زنان شیوع بیشتری دارند. این نوع توده نیز در میان بخش عضلانی و جداره داخلی رحم شروع به رشد می‌کند.
- افرادی که سابقه چند قلوزایی دارند، ممکن است تجربه کیست‌های آدنومیوز را داشته باشند. چون در سنین باروری شیوع این نوع کیست رایج است. احتمال دارد خانم‌هایی که از سوابق کورتاژ و سزارین برخوردار هستند به این عارضه دچار شوند. کسانی که در محدوده سنی کم آغاز قاعدگی را تجربه می‌کنند، پریودهای طولانی و شدید دارند و در سوابق خانوادگی آنها ابتلا به کیست آدنومیوز مشاهده می‌شود بیشتر از افراد عادی در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند. این توده‌ها فاقد نشانه هستند؛ اما احتمال دارد در چرخه قاعدگی دردهای شدیدی ایجاد کنند و حجم خونریزی را افزایش دهند.
- مورد بعدی کیست‌های عروق رحمی نام دارند که محل وقوع آنها داخل وریدهاست؛ بنابراین درون این توده‌ها همواره خون در حرکت است که با آزمایش سونوگرافی به راحتی می‌توان آنها را تشخیص داد.
- کیست‌های بعدی به فیبروم یا میوم معروف هستند. این توده‌ها در انواع بدخیم و خوش‌خیم موجود هستند؛ اما بیماران در بیشتر اوقات به انواع خوش‌خیم آن دچار می‌شوند که چندان خطرناک نیستند. این نوع کیست‌ها هم جنس سلول‌های عضلانی هستند که امکان دارد شکل خود را از وضعیت دوکی به وضعیت کیستی تغییر دهند. این نوع کیست نیز تقریباً فاقد علائم است؛ ولی می‌تواند با علامت‌هایی مانند منقبض شدن سایر اندام‌ها که در مجاورت رحم هستند یا بالا رفتن حجم خونریزی، خود را نشان دهد.
- نوع دیگری از کیست رحم وجود دارد که مخصوص گردن رحم است. به عبارتی دیگر محل رشد این نوع توده درست در گردن رحم قرار دارد که نام آن نابوتین است. افرادی که به انسداد غدد موکوسی دچار می‌شوند احتمالاً به این توده‌ها مبتلا خواهند شد. این نوع کیست‌ها نیز فاقد علامت هستند و جزو توده‌های غیر سرطانی به شمار می‌آیند. درمان این بیماری از طریق دو روش انجام می‌پذیرد. در روش اول به کمک الکتروکوتر این توده را به شیوه سوزاندن از بین می‌برند. در شیوه دوم که کرایو نام دارد از حرارت استفاده نمی‌کنند؛ بلکه کیست‌ها را فریز می‌کنند تا به کمک سرمای شدید آن را از داخل رحم پاکسازی کنند.
- مورد بعدی کیست‌هایی هستند که احتمال دارد پس از پشت سر گذاشتن عمل سزارین در رحم ایجاد شوند. محل وقوع این توده‌ها دقیقاً همان بخشی است که سزارین در آنجا صورت گرفته است. تشخیص این عارضه نیز با استفاده از سزارین امکان‌پذیر است؛ اگر تا این بخش از مقاله جواب سؤال کیست رحم چیست را پیدا نکرده‌اید تا انتهای مقاله ما را همراهی کنید.
برای پیدا کردن دلیل این بیماری، نوع توده‌ها و کیست‌ها اهمیت زیادی ندارد. هیچ کس دقیقاً نمی‌داند که چرا این توده‌ها در رحم به وجود می‌آیند و به چه علت رشد می‌کنند. یکی از دلایلی که افراد را به فیبروم‌های رحمی دچار می‌کند تغییرات ژنتیکی است. این نوع تغییرات سلول‌هایی غیر طبیعی را در جداره عضلانی رحم رشد می‌دهند که تفاوت فراوانی با سایر سلول‌ها دارند. هورمون‌هایی به نام استروژن و پروژسترون در دفعاتی که قاعدگی را تجربه می‌کنید به رشد دیواره‌های رحم کمک می‌کنند.
این موضوع باعث می‌شود تا افراد برای بارداری از آمادگی لازم برخوردار باشند. در برخی موارد کم و زیاد شدن این هورمون‌ها می‌تواند به بروز کیست‌های فیبرومی در رحم منجر شود.
فیبروم‌ها در مقایسه با سلول‌های عضلانی عادی که در رحم ساکن هستند، استروژن و پروژسترون بیشتری را با گیرنده‌های خود دریافت می‌کنند؛ به همین دلیل است که با شروع دوران یائسگی حجم این هورمون‌ها بسیار پایین می‌آید. از آنجایی که کم شدن این هورمون‌ها به مرور زمان اتفاق می‌افتد فیبروم‌های زنانه که وابستگی زیادی به هورمون‌ها داشتند تأثیرات خود را از دست می‌دهند و بسیار کوچک‌تر از حالت عادی می‌شوند.
در رحم، نوعی ماتریکس خارج سلولی موجود است که به نام ECM شناخته می‌شود. این ماده در حقیقت موجب استحکام سلول‌ها می‌شود و برای نگهداری آنها در کنار هم ضروری است؛ به عبارتی دیگر همچون سیمانی است که وجود آن برای نگهداری آجرها روی هم ضروری است.
کیست های رحم و تخمدان با یکدیگر یکسان نیستند و تفاوت‌های فراوانی میان آنها وجود دارد. برای مثال کیست‌های رحم در بخش تولید مثل آ‌ها شروع به رشد و نمو می‌کنند؛ در حالی که کیست‌های تخمدان در لایه‌های درونی تخمدان یا روی آ‌ها قرار می‌گیرند.
این نوع کیست‌ها انواع مختلفی نیز دارند. نوع اول به کیست زرد معروف است و نوع دوم به شکل کیسه‌هایی که پر از مایع است شناخته می‌شود. توده‌های رحمی معمولاً در بانوان و قبل از یائسگی به وجود می‌آید. در ادامه به بررسی سایر تفاوت‌ها می‌پردازیم:
این نوع کیست دقیقاً در داخل رحم، گردن رحم و جداره عضلانی آن به وجود می‌آید و بیشتر در زنان قبل از یائسگی اتفاق می‌افتد. این نوع کیست به صورت فشرده و سفت ایجاد می‌شود. از نشانه‌های این بیماری می‌توانیم به نفخ شکم، بروز درد شدید در لگن، احساس ناراحتی، تکرر ادرار و بر هم ریختگی سیکل قاعدگی و افزایش حجم خون اشاره کنیم. این نوع کیست با سندرمی به نام آندومتریوز و تغییرات هورمونی ارتباط تنگاتنگی دارد. این نوع کیست معمولاً به درمان نیاز ندارد؛ ولی بهتر است که بیماران پیگیر برطرف کردن اختلالات باشند؛ زیرا این بیماری می‌تواند بر باروری افراد، تأثیرات منفی فراوانی را اعمال یا عوارض شدیدی را حین بارداری بانوان ایجاد کند.
بروز این نوع کیست یا در دختران جوان دیده می‌شود یا کسانی که یائسه شده‌اند یا در دوره قبل از یائسگی قرار دارند. این نوع کیست در بخش‌های درونی تخمدان‌ها رشد می‌کند یا روی تخمدان‌ها را پوشش می‌دهد. درون این نوع کیست‌ها از مایعات فراوانی پر شده است که در صورت عدم درمان ممکن است خطرات زیادی در پی داشته باشد. گفته می‌شود که این نوع کیست‌ها از نوع خوش‌خیم هستند. کسانی که درد شکم یک طرفه، درد و ناراحتی در قسمت لگن و نفخ شکم را تجربه می‌کنند، ممکن است به این نوع توده تخمدانی مبتلا شده باشند.
افراد بسیاری بدون آنکه متوجه باشند با کیست‌های تخمدانی زندگی می‌کنند؛ اما امکان دارد بعضی از افراد نیز با عقب افتادن چرخه قاعدگی یا دردهای شدید شکمی متوجه بروز این عارضه شوند. کسانی که دچار مشکلات و اختلالات قاعدگی هستند بیشتر از سایرین به این بیماری مبتلا خواهند شد. این نوع کیست‌های تخمدانی می‌توانند به صورت خودکار برطرف شوند؛ اما از طرفی قادر هستند پیچ خوردگی تخمدان را به وجود بیاورند یا بیماران با پارگی کیست‌ها مواجه شوند. در این صورت خونریزی داخلی اتفاق می‌افتد که خطرات زیادی به دنبال دارد.
برای درمان کیست رحم نیز می‌توان از شیوه‌های جراحی مثل میومکتومیی و هیسترکتومی استفاده کرد؛ اگر از شیوه اول استفاده شود به تولید مثل بانوان صدمه‌ای نمی‌رسد؛ اما در روش دوم تمام رحم از بدن بیمار خارج می‌شود و اولویت، سلامتی بیمار است. این دسته از بیماران باروری خود را از دست می‌دهند. درمان بعدی برای کیست رحم هورمون درمانی است که به مرور زمان کیست‌ها را کوچک می‌کند.
روش بعدی آمبولیزاسیون شریان رحمی نام دارد که از طریق آن رگ‌هایی که وظیفه خون‌رسانی به کیست‌ها را بر عهده دارند مسدود می‌کنند. در این صورت با قطع گردش خون، تغذیه کیست‌ها و گردش خون در آنها متوقف و توده‌ها کوچک‌تر می‌شوند. درمان‌های بعدی که ممکن است برای بیماران تجویز شوند امواج فراصوت با انرژی بالا و میولیز هستند که برای درمان این بیماری کاربرد زیادی دارند. در روش میولیز از جریان‌های مختلفی استفاده می‌کنند تا عروق متصل به کیست‌ها را از بین ببرند؛ مثل جریان الکتریکی، سرمای بسیار زیاد و اشعه لیزر.
برای بهبود کیست رحم و تخمدان آنها می‌توان از برخی شیوه‌ها استفاده کرد. برای درمان کیست‌های تخمدان باید به عوامل مختلفی دقت کرد؛ مانند سن، ورود به دوران یائسگی یا عدم ورود، علائم کیست تخمدان های رحم، سایز و شکل کیست‌ها. کسانی که در دوران یائسگی قرار ندارند و کیست آنها تا ابعاد ۲ تا ۵ سانتی‌متری رشد کرده است، می‌توانند با منتظر ماندن به بهبود این عارضه کمک کنند. برای اینکه از بروز کیست‌های متعدد و جدید جلوگیری شود، احتمالاً انواع قرص‌های ضد بارداری برای بانوان تجویز می‌شود. زمانی که این نوع کیست برطرف نشود باید درمان‌های جراحی استفاده شود.
اگر بیماران علائم مشکوکی دارند و ابعاد کیست، بزرگ‌تر از حد معمول است یا همواره در حال رشد است و کیست‌ها پس از دو الی سه دوره قاعدگی همچنان رفع نشده‌اند و ظاهری همچون کیست‌های عملکردی ندارند، جزو کاندیدای درمان‌های جراحی قرار می‌گیرند.
نوع اول لاپاراسکوپی است که برای شروع، یک برش کوچک در ناحیه مورد نظر ایجاد می‌شود؛ سپس از طریق شکاف ایجادشده و ابزارهای مناسب، کیست توسط جراح از بدن بیمار خارج می‌شود.
روش دوم لاپاراتومی نام دارد که در مواقع حساس از آن استفاده می‌شود. زمانی که جراح سرطانی بودن کیست‌ها را شناسایی می‌کند این شیوه را به کار می‌برد. در ابتدا با یک برش، شکاف بزرگ‌تری در ناحیه صدمه‌دیده باز می‌کند و کیست را به بیرون می‌کشد تا برای بررسی‌های دقیق‌تر به آزمایشگاه‌های مربوطه ارسال شود. در صورتی که سرطانی بودن کیست تأیید شود امکان دارد بافت‌های فراوان‌تری از بدن بیمار خارج شود؛ مانند رحم و تخمدان‌ها.
کیست رحم معمولاً به کمک سونوگرافی تشخیص داده می‌شود که یک روش معمول و رایج است. این شیوه تقریباً اولین آزمایشی است که پزشکان از بیماران درخواست می‌کنند. در صورتی که به کمک این شیوه شناسایی مشکل رحم با اختلال مواجه شود از سایر شیوه‌ها نیز استفاده خواهد شد. امکان دارد برای بیماران یک MRI کامل از لگن گرفته شود تا تشخیص کیست‌ها و صدمات ناشی از آنها به راحتی صورت بگیرد.
چنانچه با شیوه‌های گفته شده مشکل شناسایی نشد، امکان دارد آزمایشات داخل رحمی برای بیمار تجویز شود. مانند هیستروسکوپی که نوعی عمل جراحی به حساب می‌آید؛ اما در حقیقت از طریق ابزارآلات مخصوص پزشکی در اتاق عمل یک دوربین با کیفیت به داخل اندام تناسلی بانوان در حالت بیهوشی ارسال می‌شود تا رحم، تحمدان‌ها و بافت‌های موجود در آنها به شکل دقیق‌تری مورد بررسی قرار بگیرد.
شیوه‌هایی مانند بیوپسی رحم، هیستروسالپنگوگرافی، سونوهیستروگرام نیز ممکن است برای بانوان در نظر گرفته شوند تا مشکلات آنها به طور دقیق شناسایی شود و اقدامات درمانی لازم برای برطرف کردن کیست رحم انجام گیرد.
سخن پایانی
در این مقاله درباره کیست رحم زنان با شما صحبت کردیم و علائم این عارضه را شرح دادیم. کیست رحم زن می‌تواند با علائمی همچون پریودی‌های بیشتر از هفت روز، شدت خونریزی بالا، درد پشت پاها، دردهای شدید قاعدگی و نشانه‌های دیگر همراه باشد. کیست تخمدان های رحم نیز با علائم متفاوت‌تری بروز پیدا می‌کنند و از اختلالات قاعدگی نشأت می‌گیرند. تفاوت‌هایی که میان کیست تخمدان رحم وجود دارد، این دو عارضه را از یکدیگر متمایز می‌کند.
کیست‌های تخمدانی از مایعات مخصوص پر می‌شوند که در صورت پارگی خونریزی ایجاد می‌کنند و نیاز به درمان‌های جراحی دارند؛ اما کیست‌های رحم به شکل فشرده و سفت ایجاد می‌شوند؛ به همین دلیل پیشنهاد می‌دهیم تا به کلینیک ما مراجعه کنید تا از طریق بروزترین شیوه‌های درمانی به حفظ سلامتی خود کمک کنید.