زخم دهانه رحم
یکی از انواع التهابات رحم، زخم دهانه رحم است و در اغلب موارد علامت خاصی برای آن وجود ندارد.
چنانچه پزشک متخصص زنان برای شما این عارضه را تشخیص داده باشد، حتما به شما انجام کولپوسکوپی، تست مرتب پاپ اسمیر و تست hpv توصیه می‌شود.
در صورت تشخیص این مشکل برای شما حتماً به توصیه‌های پزشک توجه کرده و برای چک‌آپ مرتباً به پزشک مراجعه کرده و مصرف داروها را جدی بگیرید. چرا که این مسئله می‌تواند کاملاً جدی بوده و عواقب ناگواری به همراه داشته باشد.
زخم‌های درمان نشده عامل مهم ناباروری میان بانوان است.
از سوی دیگر این زخم‌ها مستعد ایجاد عفونت‌های مزمن و مقاوم به درمان می‌باشند. حتی پس از درمان احتمال بازگشت مجدد بیماری وجود دارد پس حتما باید به طور مرتب تحت نظر پزشک متخصص حاذق باشید.
فهرست مطالب مورد بررسی مقاله
اصطلاحاً به محل اتصال رحم با نقش تغذیه کودک و باروری به واژن که همان آلت تناسلی بانوان است را سرویکس یا دهانه رحم می‌گویند.
این ناحیه جزو شایع‌ترین محل ایجاد سرطان و مرگ و میر میان بانوان است.
به همین دلیل برای بررسی سرطان و درمان به موقع آن نیازمند بررسی مکرر و مداوم است.
زخم دهانه رحم به وضعیتی گفته می‌شود که سلول‌های پوشاننده دهانه رحم دچار ریزش شده و بافت زیرین عضلانی و گوشتی لخت شده و در معرض مستقیم ترشحات واژن قرار می‌گیرد.
سلول‌های داخلی رحم (سلول‌های نرم) به اپیتلیوم ستونی معروفند و در بخش خارجی دهانه رحم واژن ظاهر می‌شوند و سلول‌های موجود در قسمت خارجی دهانه رحم، سلول‌های اپیتلیال سنگفرشی (سلول‌های سخت) هستند. قسمتی که این دو نوع سلول به هم می‌رسند را ناحیه تغییر شکل می‌نامند.
این عارضه در میان بانوانی که در سنین باروری هستند، نسبتاً شایع است.
و باید بدانید که روی باروری تأثیر نمی‌گذارد. در حقیقت، این عارضه، بیماری محسوب نمی‌شود. با این حال، می‌تواند برای برخی از زنان مشکل ایجاد کند.
این عارضه عموماً بی علامت است و اکثر بانوانی که به این عارضه مبتلا هستند، خود از آن بی‌خبرند و صرفاً هنگام مراجعه به پزشک متخصص زنان و یا معاینات لنگی متوجه آن می‌شوند.
با این حال برخی از علائم این عارضه شامل:
برای برخی زنان این علائم شدید است. در صورت خونریزی بین دوره‌های پریود، ترشحات غیر طبیعی یا درد در حین یا پس از رابطه جنسی، به پزشک مراجعه کنید. زخم دهانه رحم جدی نیست.
با این حال، ممکن است این علائم و نشانه‌ها ناشی از بیماری‌های دیگری باشد که باید درمان شوند.
این عارضه احتمالاً طی معاینه معمول لگن تشخیص داده می‌شود. به عبارتی این عارضه در معاینه لگن قابل مشاهده است چرا دهانه رحم به رنگ قرمز روشن درآمده و بافت آن از حالت طبیعی خشن‌تر به نظر می‌رسد.
این تست شامل برداشت نمونه کوچکی از سلول‌ها از دهانه رحم برای آزمایش ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و تغییرات سلول‌های سرطانی یا پیش سرطانی است.
این زمانی است که متخصص مراقبت‌های بهداشتی بانوان دهانه رحم را با بواسطه یک ابزار بزرگنمایی از نزدیک بررسی می‌کند.
در این روش متخصص زنان بخشی از سلول‌ها را برای آزمایشات بیشتر نمونه برداری می‌کند تا از سرطانی نبودن آنها اطمینان حال نماید.
حتی احتمال کمی خونریزی در طول آزمایش وجود دارد. با وجود آنکه هیچ ارتباطی بین این دو نیست اما سرطان دهانه رحم اولیه به این عارضه شباهت بسیار دارد و انجام تست پاپ می‌تواند به تشخیص سرطان کمک کند.
چه عواملی منجر به بروز این عارضه می‌شود؟
بروز زخم دهانه رحم می‌تواند به دلیل مختلفی باشد. هرچند امکان آن وجود دارد که شخصی به صورت مادرزادی از این عارضه رنج ببرد. این عارضه ممکن است در زنان باردار، نوجوانان و مصرف‌کنندگان قرص‌های جلوگیری پدیدار شود.
علل بروز:
این عارضه ممکن است به دلیل نوسانات سطح هورمون‌ها رخ دهد. این بیماری بیشتر در افرادی که در سن باروری هستند دیده می‌شود و افرادی که قبلاً یائسگی داشته‌اند به ندرت دچار آن می‌شوند.
مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری بر سطح هورمون‌ها تأثیر می‌گذارد و ممکن است باعث بروز این عارضه شود.
باردار بودن نیز به دلیل ایجاد تغییر در سطح هورمون‌ها ، احتمال بروز این عارضه را در زنان افزایش می‌دهد.
افراد جوان‌تر که دوران بلوغ خود را سپری می‌کنند، بیشتر در معرض خطر این عارضه قرار دارند.
بروز واژینوز باکتریایی که بر اثر برهم خوردن تعادل میان باکتری‌های مضر و سالم سطح واژن بوجود آمده و می‌تواند در رحم التهاب ایجاد کند.
آگاهی از این مطلب ضروری است که هیچ‌گونه ارتباطی بین این بیماری و پیشرفت سرطان دهانه رحم یا هر بیماری منجر به سرطان دیگری وجود ندارد. نکته مهم دیگر اینکه این عارضه در زنان میانسال بسیار نادر است.
آیا زخم دهانه رحم بیماری خطرناکی محسوب می‌شود؟
باید گفت زخم دهانه رحم یک عارضه خوش خیم محسوب می‌شود تا یک بیماری. بسیاری از بانوان حتی از ابتلا خود به این بیماری مطلع نیستند و صرفاً در معاینات معمول دوره‌ای خود متوجه آن می‌شوند. این عارضه معمولاً با نگرانی‌های جدی در رابطه با سلامتی همراه نیست. چنانچه باردار هستید و متوجه بروز این عارضه شدید به هیچ وجه نگران نباشید چرا که به کودک شما آسیبی نمی‌رساند.
مدت زمان تداوم زخم و طول درمان آن چقدر است؟
معمولاً برای عاره درمان خاصی لازم نیست و علائم به خودی خود برطرف می‌شوند.
چنانچه باردار هستید، این نابجایی معمولاً طی 3-6 ماه پس از تولد نوزاد خود به خود از بین می‌رود.
گاهی این نابجایی می‌تواند منجر به عفونت‌های مکرر واژن یا خونریزی غیرطبیعی در بین دوره‌های پریود شود.
آیا زخم سرویکس نشانه سرطان است؟
زخم دهانه رحم یا سرویکس عارضه‌ای بسیار شایع و بی‌ضرر است. هیچ ارتباطی بین این عارضه با سرطان دهانه رحم یا هر بیماری دیگری که منجر به بروز سرطان می‌شود، پیدا نشده است. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌ها از داخل کانال دهانه رحم (سلول‌های غده ای) در سطح خارجی دهانه رحم ظاهر می‌شوند.
گزینه‌های درمانی طبیعی برای این عارضه چیست؟
طبق مطالعات صورت گرفته توسط طب سنتی چین در سال 2014 مشخص شد که درمان‌های دارویی سنتی چینی، از جمله برخی گیاهان چینی، ممکن است در درمان زخم دهانه رحم موثر باشد.
یکی از روشهای درمان طبیعی خوردن ماست یا مصرف مکمل‌های پروبیوتیک است؛ ماست حاوی باکتری‌های مفیدی به نام پروبیوتیک است.
اما باید بدانید که به هیچ وجه درمان‌های طبیعی را جایگزین درمان‌های دارویی نکنید و حتما با پزشکان خود مشورت کنید.
سایر روشهای درمانی این عارضه چگونه است؟
یکی از روشهای درمانی پیشنهادی برای این عارضه، سرما درمانی با استفاده از دی اکسید کربن است؛ در این روش پزشک با استفاده از یک پروب سلول‌های موجود در دهانه رحم را فریز کرده و منجر به توقف علائم شما می‌شود. سرما درمانی به شکل سرپایی انجام می‌شود و احتمالاً به داروی بی‌حسی احتیاجی نخواهید داشت. طبق تحقیقات صورت گرفته این روش درمانی برای آن دسته از بانوانی که ترشحات زیادی از زحم دهانه رحم دارند به خوبی عمل می‌کند.
ممکن است پزشک متخصص برای شخصی که از علائمی چون درد یا خونریزی رنج می برد، سوزاندن زخم بوسیله گرما را تجویز کند. این روش که برای از بین بردن سلول‌های غده‌ای قسمت خارجی دهانه رحم است، روشی فاقد درد محسوب می‌شود.
نیترات نقره روش درمانی دیگری است که از آن برای سوزاندن سلول‌های غده‌ای استفاده می‌شود.
عوراض ناشی از عدم درمان به موقع سرویکس چیست؟
همانطور که اشاره شد، زخم دهانه رحم به خودی خود مشکل ساز نیست اما در صورتی که حاد باشد و درمان نشود می‌تواند منجر به بروز مشکلات دیگری شود.
می‌دانیم که عوامل گوناگونی چون عفونت ناشی از تبخال یا زگیل تناسلی، کلامیدیا، تریکومونا و سوزاک می‌توانند در بروز زخم نقش داشته باشند.
چنانچه زخم در اثر کلامیدیا یا سوزاک بوجود آمده باشد، قادر است با ورود به لوله فالوپ و رحم منجر به ایجاد عفونت لگن شود.
به چه علت زخم را فریز کرده و یا می‌سوزانند؟
به منظور از بین بردن سلول‌های مخرب و آسیب‌زا و توقف علائم ناشی از آن برای درمان زخم از روش فریز کردن و یا سوزاندن استفاده می‌شود.
کدام گروه از افراد نباید از کرایوتراپی (سرما درمانی) استفاده کنند؟
- بانوان باردار یا بانوانی که احتمال باردار بودن آنها وجود دارد.
- بانوانی که در دوران پریود خود هستند.
- بانوانی که اخیراً آزمایش غربالگری نرمال دهانه رحم یا سواب منفی واژینال نداشته‌اند.
نحوه انتخاب روشهای درمانی متفاوت بر چه اساسی صورت می‌گیرد؟
انتخاب یک شیوه درمانی مناسب برای بیمار به عوامل گوناگونی از جمله شدت زخم، میزان علائم بیمار، سلامت عمومی و سوابق پزشکی وی وابسته است.
به عنوان مثال ممکن است پزشک متخصص برای درمان یک کیس صرفاً آنتی‌بیوتیک تجویز کند و به شخص دیگری توصیه روشهای جراحی بدهد و برای موردی دیگر ممنوعیت استفاده از لوازم بهداشتی حساسیت‌زا از جمله نوار بهداشتی و یا تامپون را ارائه دهد
شیوع زخم سرویکس در دوران بارداری چقدر است؟
میزان شیوع زحم دهانه رحم در دوران بارداری بسیار بالا است. زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی و میزان استروژن بالای موجود در بدن طی این دوران، علائم بیشتری را تجربه خواهند کرد.
با وجود اینکه این تغییرات معمول است، اما هرگونه ترشحات یا خونریزی غیرمعمول در طول بارداری می بایست توسط پزشک عمومی، ماما یا واحدهای زایمان زودرس بررسی شود تا اطمینان حاصل شود که دلیل دیگری برای این خونریزی وجود ندارد.
روشهای لازم برای پیشگیری از ابتلا به این عارضه کدامند؟
به منظور پیشگیری از التهاب دهانه رحم و ابتلا به این بیماری رعایت نکات ذیل حائز اهمیت است.
عدم استفاده از محصولات شیمیایی چون تامپون و نوار بهداشتی معطر، محلول‌های شستشو و ژل جهت جلوگیری از بروز هر گونه حساسیت به مواد این محصولات.
استفاده از کاندوم در هر رابطه جنسی جهت پیشگیری از انتقال بیماری‌های جنسی قابل انتقال.
استفاده از لباس‌های دارای الیاف طبیعی جهت پیشگیری از بروز هر گونه حساسیت.
شستشوی لباس‌های زیر با صابون‌های غیرعطری و غیر‌شیمیایی جهت پیشگیری از بروز هر گونه حساسیت.
عدم شستشوی لباس‌های زیر با سایر لباس‌ها در ماشین لباسشویی.
آیا این عارضه روی باروری تاثیر گذار است؟
چنانچه قصد دارید باردار شوید و از این عارضه رنج می‌برید شاید برای شما سوال باشد که آیا این زخم روی قدرت باروری تاثیر منفی خواهد گذاشت یا خیر؟
باید بگوییم این عارضه در صورت درمان به موقع هیچ تاثیری بر باروری شما ندارد و همانطور که پیشتر هم اشاره شده برای جنین نیز خطرآفرین نیست.
در حقیقت سازوکار دفاعی مخاط رحم مانع ورود عفونت‌ها به داخل رحم شده و خطرناک نخواهد بود، اما چنانچه عفونت شدید باشد، ممکن است بواسطه اقدام فرد برای برقراری رابطه جنسی عفونت ناشی از زخم وی وارد رحم و لوله‌های فالوپ وجود گردد و همین می‌تواند منجر به ناباروری بانوان گردد.
آیا این عارضه طبیعی است؟
این عارضه یک بیماری زنانگی خوش خیم است و طبیعی در نظر گرفته می‌شود که اغلب در بانوان گروه سنی باروری اتفاق می‌افتد. این عارضه به دلیل افزایش مواجه اپیتلیوم دهانه رحم به استروژن رخ می‌دهد.
به چه نکاتی پس از درمان این عارضه باید توجه کنید؟
چنانچه پس از جراحی زخم دهانه رحم با هر یک از موارد ذیل مواجه شدید فوراً آن را با پزشک معالج خود در میان گذاشته و از او مشورت بگیرید:
- هر گونه درد شدیدی که حتی با مسکن رفع نمی‌شود
- خونریزی‌های شدید
- ترشحات مکرر طولانی مدت و بد بو
بروز این مشکلات پس از درمان متداول نیستند، با این حال در صورت بروز هر یک از موارد با پزشک خود مشورت کنید. و نکته دیگر اینکه به خاطر داشته باشید که در دوره بهبودی پس از جراحی تا دو ماه به هیچ وجه از تامپون استفاده نکنید تا خطر ابتلا به عفونت را به صفر برسانید.
آیا احتمال بازگشت مجدد زخم پس از درمان وجود دارد؟
بله، احتمال آن وجود دارد که مدت زمان اندکی پس از درمان بنا به عدم رعایت موارد بهداشتی و یا بیماری‌های زمینه‌ای دیگر به یک اکتروپیون دهانه رحم (سرویکس) دیگر مبتلا شوید. بسته به علائم و شرایط بالینی هر یک از بیمارآن، می‌توانیم درمان مجدد را 6 هفته پس از اولین درمان، یا پس از یک دوره طولانی‌تر، تکرار کنیم.
حتی اگر پس از درمان مجدداً دچار این عارضه شدید به هیچ وجه نگران نباشید و خونسردی خود را حفظ کرده و با پزشک خود در این زمینه مشورت نمایید تا راه‌حل لازم را برایتان اتخاذ نماید.
کلام آخر
سرویکس یا زخم دهانه رحم یکی از شایع‌ترین عارضه‌ها میان بانوان در سنین باروری است و با وجود اینکه می‌تواند به خودی خود درمان شود اما توجه به این نکته ضروری است که چنانچه فرد دارای خونریزی و یا ترشحات غیرمعمول (خاکستری رنگ، سبز رنگ و یا چرک آلود) است و مشکوک است، حتما این مسئله باید توسط پزشک متخصص بانوان مورد بررسی قرار گیرد تا خدای نکرده مشکل دیگری عامل این ترشحات و خونریزی‌ها نباشد و مشکلات حاد دیگر رد شود و تحت درمان قرار گیرید.
چنانچه علائمی دارید و نگران هستید می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر از متخصصین مجموعه ما مشاوره دریافت کرده و به آنها مراجعه کنید.