عادات ماهانه
عادات ماهانه از مواردی است که هر دختر بالغ و خانمی در سنین باروری آن را به‌صورت یک برنامه ماهانه تجربه می‌کند. برخلاف آنچه همه افراد تصور می‌کنند این عادات ماهانه همیشه از یک برنامه منظم پیروی نمی‌کند و ممکن است کاملاً بدون دلیل به خاطر شرایط بدنی شما بدون نظم باشد، یعنی زمان شروع و پایان و یا شدت آن در هر سیکل قاعدگی متفاوت باشد. بنابراین این موضوع نباید شما را نگران کند. هرچند اگر با علائم شدید همراه بود و یا قبلاً برنامه منظمی داشته‌اید و اکنون به‌صورت چند ماه متوالی شاهد بی‌نظمی عادات ماهانه خود هستید ممکن است یک علت جدی باعث آن شده باشد که حتماً باید به یک متخصص زنان باتجربه و معتمد مراجعه کرده و علت آن را پیگیری نمایید. به‌طورکلی نیز متخصصان زنان توصیه می‌کنند معاینات دور‌ه‌ای را به‌صورت منظم انجام دهید تا در صورت بروز مشکل هرچه سریع‌تر از آن مطلع شده و اقدامات درمانی لازم را انجام دهید. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را بیشتر با مسائل مرتبط با عادات ماهانه آشنا کنیم.
فهرست مطلب:
عادات ماهانه چیست؟
عادات ماهانه یا دوره‌های قاعدگی به معنی خونریزی واژینال است که در پایان چرخه قاعدگی رخ می‌دهد. درواقع هر ماه و در هر سیکل قاعدگی بدن زن خود را برای بارداری احتمالی آماده می‌کند. برای این کار رحم پوشش ضخیم‌تری از آندومتر ایجاد می‌نماید و تخمدان‌ها تخمکی آزاد می‌کنند که می‌تواند توسط اسپرم بارور شود. این تخمک نهایتاً ۲۴ الی ۳۶ ساعت فعال است و اگر در این مدت با اسپرم سالم ملاقات نکند، تشکیل نطفه انجام نمی‌شود. در این صورت حاملگی در آن چرخه اتفاق نمی‌افتد. به همین دلیل بدن پوشش داخلی رحم را از بین می‌برد تا برای سیکل بعد و احتمال بارداری بعدی آماده شود. این پوشش همراه با خونریزی و فشار از رحم و واژن شما به‌عنوان خونریزی پریودی یا عادات ماهانه خارج می‌شود.
عادات ماهانه طبیعی چگونه است؟
با توجه به اینکه بدن افراد و شرایط زندگی هر فرد که می‌تواند بر روی هورمون‌های زنانه تأثیر بگذارد متفاوت است، عادات ماهانه شما نیز می‌تواند کاملاً متفاوت از دیگری باشد. اما به‌طورکلی چرخه قاعدگی به‌طور متوسط ۲۴ تا ۳۸ روز است. این چرخه از اولین روز پریود شما آغاز شده و یک روز قبل از شروع پریودی بعدی به اتمام می‌رسد. دوره‌های معمولی چهار تا هشت روز طول می‌کشد. عادات ماهانه طبیعی این خبر خوش را به شما می‌دهد که بدن شما به احتمال زیاد سلامت کافی را برای بارداری دارد.
عادات ماهانه در چه سنی شروع و در چه سنی پایان می‌یابد؟
دوره‌ها در دوران بلوغ یعنی زمانی که بدن دختر شروع به تغییرات هورمونی می‌کند که معمولاً بین ۸ تا ۱۵ سالگی است، شروع می‌شوند. مهم است که به خاطر داشته باشید که قاعدگی‌ها برای افراد مختلف کاملاً متفاوت است. بنابراین تاریخ شروع و پایان آن نیز می‌تواند متغیر باشد. بااین‌حال، به‌عنوان یک قاعده کلی، اگر پریود دختری تا سن ۱۶ سالگی شروع نشده است، باید توسط پزشک مورد ارزیابی قرار گیرد و علت تأخیر آن مشخص شود. عادات ماهانه زمانی به پایان می‌رسند که زنان وارد یائسگی می‌شوند که عموماً بین سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی اتفاق می‌افتد و از این زمان به بعد قادر به بارداری نخواهند بود.
علائم عادات ماهانه چیست؟
مهم‌ترین علامت عادات ماهانه همان خونریزی است. اما قبل از آن علاوه بر خونریزی، ۹۰ درصد از افرادی که پریود می‌شوند، علائم مختلفی را تجربه می‌کنند. هوس‌های غذایی یکی از علائم شایع عادات ماهانه است. حساسیت و درد در سینه‌ها یکی دیگر از علائم رایج عادات ماهانه است. این درد می‌تواند درست در روز‌های قبل از شروع خونریزی قاعدگی به اوج خود برسد. زیرا افزایش هورمون‌های استروژن و پروژسترون که عامل اصلی پریودی هستند، منجر به بزرگ شدن مجاری پستان‌ها و تورم غدد شیردهی می‌شوند که نتیجه آن درد و تورم است.
در این میان، درد قاعدگی (که به آن دیسمنوره نیز گفته می‌شود)، یکی دیگر از علائم رایج است. بیش از نیمی از افراد در دوران عادات ماهانه حداقل کمی درد را تجربه می‌کنند و برخی درد‌های بیشتری را تجربه خواهند کرد. اما درصورتی‌که درد بیش‌ازحد تحمل باشد و حتی با مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن تسکین پیدا نکند، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید. زیرا ممکن است دلایل دیگری مانند وجود کیست باعث ایجاد این درد‌ها شده باشد.
علت اصلی درد پریودی هورمون‌های پروستاگلاندین هستند. این هورمون‌ها مواد شیمیایی هستند که باعث انقباض عضلات در رحم شما می‌شوند. این مواد به بدن کمک می‌کنند تا دیواره داخلی رحم را از بین ببرد که این شرایط می‌تواند باعث درد و گرفتگی در اولین روز‌های قاعدگی شود.
تغییرات روانی و روحی در دوران عادت ماهانه زنان
همانطور که میدانیم اغلب بانوان در حین یا قبل از عادات ماهانه دچار تغییرات روانی و روحی می شوند و در مواجهه با مشکلات مختلف به سرعت واکنش نشان داده و عصبانی می شوند.
1- بانوان در این زمان غمگین و اندوهگین می شوند
2- در این زمان استرس، تنش و بیقراری به سراغ فرد می آید.
3- فرد حساس شده و به همه چیز سریع واکنش نشان می دهد و ناراحت می شود.
4- در این لحظه فرد تمرکز خود را از دست می دهد، احساس خواب آلودگی دارد.
5- در این لحظه فرد می تواند به خودکشی فکر کند.
6- در این لحظه برخی افراد تمایل بیشتری به رابطه جنسی نشان می دهند و بالعکس.
7- بسیاری از زنان در حال حاضر بسیار تنبل و خسته به نظر می رسند.
چه عواملی می‌تواند باعث عادات ماهانه نامنظم شود؟
برخی افراد پریود منظمی ندارند. ورزش شدید یا برخی شرایط پزشکی می‌تواند منجر به عادات ماهانه نامنظم شود. پریود‌های نامنظم همچنین می‌تواند در شرایط زیر اتفاق بیفتد:
- چاق بودن
- دوران شیردهی
- قبل از یائسگی
- استرس
- تغییر مکان زندگی
- تغییرات غذایی
- عدم تعادل هورمون‌ها به هر دلیلی مانند مصرف برخی از دارو‌ها
در چه صورت عادات ماهانه نامنظم خطرناک است؟
همان‌طورکه در مقدمه نیز به آن اشاره کردیم عادات نامنظم برای بسیاری از افراد کاملاً طبیعی بوده و اصلاً جای نگرانی ندارد. اما در برخی موارد بخصوص اگر شما قبلاً برنامه منظمی داشته‌اید و الان پریودی شما نامنظم شده است یا با علائمی دیگر مانند درد زیاد و خونریزی غیرطبیعی همراه است، می‌تواند خطرناک باشد. البته ملاک نامنظم بودن پریودی به مدت سه ماه و یا بیشتر است و کمتر از آن ممکن است در برخی شرایط مانند شرایط نامطلوب روحی برای هر خانمی اتفاق بیفتد.
شایع‌ترین شرایط سلامتی مربوط به عادات ماهانه نامنظم عبارت‌اند از:
آندومتریوز
آندومتریوز به معنی رشد بافت رحمی در خارج از ناحیه رحم است. اگر به این عارضه دچار شده باشید، در طول دوره قاعدگی هورمون‌ها این بافت نامناسب را بیشتر دچار درد و التهاب می‌کنند. به همین دلیل گرفتگی‌های بسیار شدید و دردناکی را تجربه خواهید کرد.
فیبروم رحم
فیبروم رحم نوعی تومور غیر سرطانی است که می‌تواند بین لایه‌های بافت رحم ایجاد شود. این بافت‌ها قابل درمان هستند و بسیاری از زنان حداقل یک فیبروم را در طول زندگی خود تجربه می‌کنند.
منوراژی
منوراژی به معنی خونریزی شدید در دوران عادات ماهانه است. دوره‌های معمولی در کل ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری خونریزی ایجاد می‌کنند. افراد مبتلا به منوراژی می‌توانند بیش از دو برابر این مقدار خونریزی داشته باشند.
سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
سندرم پیش از قاعدگی یک سری علائم است که معمولاً در یک یا دو هفته قبل از شروع قاعدگی ظاهر می‌شوند. این علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سردرد
- خستگی
- نفخ
- تحریک‌پذیری
اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی (PMDD)
PMDD مشابه PMS است، اما علائم آن شدیدتر می‌باشد. این موارد عبارت‌اند از:
- افسردگی
- تنش
- تغییرات شدید خلقی
- عصبانیت یا تحریک‌پذیری پایدار
عدم رعایت بهداشت قاعدگی
بهداشت نامناسب قاعدگی نیز یکی از نگرانی‌های سلامتی در دوران عادات ماهانه است. از دست دادن خون و بافت در طول یک دوره می‌تواند منجر به مشکلات باکتریایی شود. هنگامی که محصولات قاعدگی مناسب مانند پد‌های بهداشتی باکیفیت یا وسایل بهداشتی اولیه مانند آب تمیز در دسترس نباشد، این مسئله می‌تواند یک مشکل جدی مانند عفونت را ایجاد کند.
حمام در دوره عادات ماهانه
گروهی فکر می کنند که دوش گرفتن در دوران عادات ماهانه می تواند خطرناک باشد. این تصور اشتباه است. می توانید با خیال راحت به حمام بروید. برخی معتقدند آب گرم باعث خونریزی بیشتر می شود و آب از خروج خون از بدن جلوگیری می کند. استحمام در آب داغ می تواند خونریزی زیاد کند، اما از طرفی گرفتگی عضلات را تسکین می دهد، تا آرامش و احساس بهتری داشته باشید. لازم به ذکراست که آب از خروج خون از بدن جلوگیری می کند، این کاملا موقتی است و هیچ خطری ایجاد نمی کند.
رابطه جنسی در دوره عادت ماهانه
گروهی فکر می کنند که دوش گرفتن در دوران عادات ماهانه می تواند خطرناک باشد. این تصور اشتباه است. می توانید با خیال راحت به حمام بروید. برخی معتقدند آب گرم باعث خونریزی بیشتر می شود و آب از خروج خون از بدن جلوگیری می کند. استحمام در آب داغ می تواند خونریزی زیاد کند، اما از طرفی گرفتگی عضلات را تسکین می دهد، تا آرامش و احساس بهتری داشته باشید. لازم به ذکراست که آب از خروج خون از بدن جلوگیری می کند، این کاملا موقتی است و هیچ خطری ایجاد نمی کند.
آیا در صورت تأخیر درپریود باید به پزشک مراجعه کرد؟
تأخیر در پریود می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد که شایع‌ترین آن بارداری است. بنابراین اگر برای بارداری اقدام کرده‌اید و یا رابطه جنسی پرخطر و بدون محافظت داشته‌اید، احتمال دارد که تأخیر در پریودی به دلیل بارداری باشد. اما گاهی تأخیر در پریودی به دلیل بارداری نیست و عوامل دیگری مانند استرس، شرایط محیطی و یا ورزش بیش‌ازحد باعث این امر می‌شود. بنابراین اگر قبلاً قاعدگی‌های منظمی داشته‌اید و در حال حاضر شاهد تأخیر در پریودی هستید که بیش از سه سیکل پشت سرهم اتفاق افتاده بهتر است به متخصص زنان مراجعه کنید تا علت آن بررسی شود.
سخن آخر
عادات ماهانه یک روند کاملاً طبیعی در دختران بالغ و زنان است که می‌تواند نشانه سلامت باروری زنان نیز باشد. عادات ماهانه زنان مختلف با هم فرق دارد و همه علائمی که شما تجربه می‌کنید، دیگران تجربه نمی‌کنند. همچنین طول مدت و شدت خونریزی برای افراد مختلف کاملاً متفاوت است و این امر می‌تواند طبیعی باشد. اما درصورتی‌که علائم بیش‌ازحد هستند و توانایی انجام کار‌های روزمره را از شما می‌گیرند باید به یک متخصص زنان خوب و باتجربه مراجعه کنید تا علت آن بررسی و در صورت نیاز درمان شود.